काही दिवसांपूर्वी सांगली शिरोळ परिसरातल्या एका गावातली पुरासंबंधी एक वेगळीच बातमी टीव्हीवर बघितली. बातमी इतकी वेगळी होती की माझे कान क्षणात टवकारले. पूर यायच्या दोन दिवस अगोदरपासून गावातली भटकी कुत्री वेगळ्या आवाजात सतत ओरडत होती. गावकऱ्यांच्या त्यावेळी फार लक्षात आलं नाही. दोन दिवसांनी प्रचंड पावसाने आणि भयंकर पुराने गावाला पुरेपूर वेढलं…. सगळीकडे किमान सहा सात फूट पाणी भरलं …. अनेक घरं पडली … गायी म्हशी माणसं वाहून गेली. सगळा आसमंत निसर्गाच्या त्या तांडवाने भयभीत झाला. काही दिवसानी पूर ओसरल्यावर गाव थोडंस पूर्वपदावर यायला लागलं आणि मग गावातल्या लोकांच्या लक्षात आलं की गावातली भटकी कुत्री सगळीच्या सगळी सुखरूप आहेत आणि गावात परत आली आहेत. मग त्यांच्या डोक्यात प्रकाश पडला … पुराच्या अगोदर त्यांचं ते वेगळं ओरडण त्यांच्या लक्षात आलं …. याचा अर्थ त्या कुत्र्यांना निसर्गाच्या त्या कोपाचा अगोदरच वास आला होता …. आणि त्यांनी आपल्या वेगळ्या आवाजाने तो गावक-यांना सांगायचा प्रयत्न केला होता ….पुराच्या वेळी हे सगळे कुत्रे सुरक्षित राहायला कुठे गेले होते, याचा विचार आता सगळेच करत होते….
मात्र या गोष्टीने कुत्रा … आपलं घर … कुत्र्याची असामान्य निष्ठा आणि आपण … अशा कितीतरी गोष्टी मनात आल्या …. शिवाजी महाराजांचा ‘वाघ्या’ नजरेसमोर आला ….. त्याचा रायगडावर असलेला पुतळा….
महाभारताचं युद्ध संपल्यावर पांडव जेव्हा शेवटच्या यात्रेला निघाले … त्यावेळी वाटेत द्रौपदी आणि चार पांडव गेले … शेवटी फक्त युधिष्ठिर आणि त्याचा कुत्रा उरला. देवाधिराज इंद्र त्याला स्वर्गात न्यायला आले … त्यांनी त्या कुत्र्याला सोबत घ्यायला नकार दिला … पण युधिष्ठिराने सांगितले की त्याला घेणार नसाल तर मला स्वर्गात यायचं नाही. शेवटी इंद्राला त्याचं म्हणन ऐकावं लागलं….आणि मग युधिष्ठिर त्याच्या कुत्र्यासोबतच स्वर्गात जाता झाला.
अजून एक भन्नाट गोष्ट आठवली …. दुसऱ्या महायुद्धात कल्पनेपलिकडे पराक्रम आणि अजब वाटेल अशा भन्नाट कामगि-या केलेल्या ‘ज्युडी’ची.
दुसऱ्या महायुद्धातल्या ‘ ज्युडी’च्या अनेक कामगि-या कल्पनेपलिकडच्या आहेत ….. तिने असंख्य लोकांचे प्राण रक्षण करायला मदत केली. अनेक जहाजांना बुडण्यापासून वाचवले… तिची कामगिरी इतकी मोठी की दुसरया महायुद्धातली एक हिरो ठरली. एच.एम.एस. ग्नट (HMS Gnat) आणि एच.एम.एस. ग्रासहॉपर या दोन जहाजांची ती शुभशकुन करणारी देवताच होती. जहाजावरचे सैनिक अगदी तसंच मानत. तिने या दोन्ही जहाजांचं रात्रीच्या गडद अंधारात येणारे समुद्री चाचा, शत्रूच्या पाणबुडया, आकाशातून दूरवरून येणारी शत्रूची बॉम्बफेकी विमानं…. अशा अनेक धोक्यांपासून रक्षण केलं. ती रात्री जहाजावरच्या सगळ्यात उंच असलेल्या ब्रिजवर झोपत असे …. जहाजाच्या अजूबाजूच्या पाण्यात सूक्ष्म जरी हालचाल झाली तरी ती सगळ्यांना त्या क्षणी भुंकून सावध करत असे. कोणालाही, अगदी दुर्बिणीतून, मागमूस लागण्याआधीच तिला विमानांच्या आवाजावरून त्यांची दिशा कळत असे. ज्युडी मग त्या दिशेने तोंड करून भुंकत असे. एकदा तर जावा बेटाजवळ असताना जपानी बॉम्बर विमानाने हल्ला केला. ज्युडीने अगोदरच धोक्याची सूचना दिल्याने तिन्ही जहाजं सावध होती आणि नुकसान खूप कमी झालं.
तिची गोष्ट विलक्षण आहे …. चीनमधल्या शांघाय शहरात १९३६च्या फेब्रुवारीत तिचा जन्म एका चिनी माणसाच्या घरात झाला. सहाच महिन्यानी जपानी सैनिकांनी त्या माणसाचं दुकान फोडलं. ज्युडी देशोधडीला लागली. मात्र नशिबाने रॉयल नेव्हीच्या कॅप्टनला ती दिसली आणि त्याने आपल्या जहाजावर तिला नेलं. ‘आपल्या शिपवरच्या ब्रह्मचारी क्रूमधली ही एकमेव महिला आहे. आजपासून ती आपल्या शिपची ‘क्वार्टर मास्टर’ आणि ‘फर्स्ट लेडी’ असेल, असं त्या कॅप्टनने जाहिर केलं. तिला इतर क्रू मेंबर्स प्रमाणे रितसर नंबर देण्यात आला. तिच्या भन्नाट कामगिऱ्या सुरू झाल्या.
मधल्या काळात सुमात्रा बेटाजवळच्या ‘पाडांग’मध्ये तिची फलटण जपानी सैनिकांनी पकडली. ज्युडी आणि तिचे सहकारी युद्धकैदी झाले. अनेक हालअपेष्टा … बरेच दिवस तिने आणि तिच्या सहकारी नौसैनिकांनी भोगल्या…. शेवटी दुसरं महायुद्ध संपलं….. १९४५चा तो बहुतेक वसंत ऋतू असावा …. ज्युडीने २८ ओक्टोबर १९४५ला लिव्हरपूल बंदरात पाऊल ठेवलं….. आपल्या मायभूमीवर ….
एक महिन्यानंतर तिचा मुख्य सहकारी फ्रैंक विल्यम आणि ज्युडीचा लंडन शहरातर्फे जंगी सत्कार करण्यात आला. अख्ख्या जगात ‘डिकिन मेडल’ …. ‘व्हिक्टोरिया क्रॉस’ ज्युडीला देण्यात आला
हा शौर्याचा सर्वोच्च सन्मान मिळवलेली ती पहिली आणि एकमेव कुत्री ठरली. फ्रैंक विल्यमने तिला शेवटपर्यंत आपल्या मुलीसारखं वागवलं.
१९५०मध्ये आपल्या वयाच्या १४व्या वर्षी ज्युडी हे जग सोडून गेली. फ्रैंकने तिला अतिशय प्रेमाने एका शालीत गुंडाळून आपल्या बंगल्याच्या आवारात समाधी दिली ….. त्यावर लिहिलं ….. या इथे एक महान आत्मा विसावला आहे … जिने अनेक वीरांना जीवदान देण्यात महत्वाचा भार उचलला, ती ज्युडी या ठिकाणी चिरनिद्रा घेत आहे …..
महाराजांचा वाघ्या ….युधिष्ठिराचा शेवटपर्यंत साथ देणारा कुत्रा … आणि आपण लहान असल्यापासून बघितलेले .. ऐकलेले कुत्र्यांचे अनेक किस्से …. ज्युडीच्या अनेक गोष्टी ….. हे सगळं वाचून ख़रंच आपण हळवे होतो …. नीट विचार करून बघा ….आपला पण एक असाच इमानी सुंदर वाघ्या कुत्रा असावा, असं नक्की वाटतं … काय कमाल आहे …. माणूस आणि कुत्र्याचं गेल्या हजारो वर्षांचं नातं … अत्यंत विश्वासाचं … आपुलकीचं … !~
ज्युडीच्या अनेक अविश्वसनीय कामगिऱ्या आहेत … एक एक गोष्ट अफाट आहे …. मी तिच्या अनेक जादुई गोष्टी लिहिल्या नाहीयेत … गुगलवर तिच्या विषयी बरीच माहिती आहेच …. तिच्यावर पुस्तकही लिहिली गेली आहेत …
© प्रकाश पिटकर
Leave a Reply