श्री गणेशाकडून गुंतवणुकीचे १० धडे

1. गणपतीला ‘नवीन आरंभाची देवता’ म्हणून ओळखले जाते आणि हे आपल्याला आठवण करून देते की कोणत्याही प्रवासाचा सर्वात महत्वाचा भाग प्रथम सुरू करणे आहे. म्हणूनच लोक सहसा ‘श्री गणेशा करूया’ असे म्हणतात ज्याचा अर्थ ‘चला सुरू करा’ असा होतो. इथेच आम्ही आमचा पहिला धडा शिकतो की जेव्हा पैसे कमवायचे असतात तेव्हा तुम्ही तुमचे पैसे गुंतवण्याचे पहिले पाऊल उचलले पाहिजे आणि तुमचा आर्थिक प्रवास सुरू करण्यासाठी या गणेश उत्सवापेक्षा चांगली वेळ कोणती?

लक्षात ठेवा, तुम्ही जितक्या लवकर सुरुवात कराल तितके चांगले, कारण तुमचे पैसे दीर्घ कालावधीसाठी गुंतवले जातात आणि ते अधिक वेगाने वाढतील.

2. श्री गणेशाला ‘गजानन’ म्हणतात, कारण हत्तीचे डोके व्यापक मन, शहाणपणाचे निर्णय आणि ज्ञानाचा विशाल सागर यांचे प्रतीक आहे. हे आम्हाला सांगते की मिळविलेल्या ज्ञानाचा आणि शिक्षणाचा वापर तुमचे ध्येय साध्य करण्यासाठी आणि माहितीपूर्ण निर्णय घेण्यासाठी करा.
त्यामुळे हा प्रवास सुरू करण्यासाठी तुमची गुंतवणूक योजना तयार करताना अल्पकालीन, मध्यम आणि दीर्घकालीन अशी मोजली जाऊ शकतात. चलनवाढीचा (Inflation) तुमच्या गुंतवणुकीवर होणारा परिणाम नेहमी लक्षात घ्या आणि योग्य गुंतवणुकीच्या मार्गांमध्ये हुशारीने गुंतवणूक करा. सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे, तुमची जोखीम (Risk) व गुंतवणुकीचे मूल्यांकन करा आणि त्यानुसार तुमच्या आर्थिक उद्दिष्टांसाठी (Financial Goals) तुमची गुंतवणूकीची मांडणी करा.

3. भगवान गणेशाला ‘लंबकर्ण’ असे संबोधले जाते, कारण त्यांचे कान त्यांच्या ऐकण्याच्या क्षमतेचे प्रतीक आहेत. हा पैलू तुम्हाला नवीन धोरणे आणि आर्थिक माहितीचा प्रवाह ऐकण्यासाठी आणि ग्रहणशील राहण्यास प्रोत्साहित करतो. हे सूचित करते की ज्ञान आत्मसात करण्यासाठी आणि त्यानुसार कृती करण्यासाठी व्यक्तीचे कान खुले असले पाहिजेत.
आजकाल, बाजार आणि इतर गुंतवणुकीच्या मार्गाशी संबंधित विविध प्लॅटफॉर्मवर बरीच माहिती सहज उपलब्ध आहे. तथापि, आपण प्राप्त करत असलेली माहिती किंवा सल्ला फिल्टर करणे आवश्यक आहे.
गुंतवणूकीचे फायदेशीर निर्णय घेण्यासाठी तुम्ही आर्थिक व्यावसायिकांचा (Investment Advisor) सल्ला घ्यावा. तसेच आर्थिकदृष्ट्या जागरूक राहण्यासाठी आणि मौल्यवान माहिती मिळविण्यासाठी आर्थिक ज्ञानाने स्वतःला सक्षम करा. चांगले ऐकण्याचे कौशल्य तुम्हाला मिळालेल्या नवीन माहितीवर आधारित प्रभावी धोरणे अंमलात आणण्यास आणि तुमची कल्पना केलेली आर्थिक उद्दिष्टे साध्य करण्यास सक्षम करेल.

4. श्री गणेशाचे लहान आणि तीक्ष्ण डोळे हे एकाग्र व केंद्रित केलेले मन यांचे प्रतीक आहे. तुमच्‍या संपत्‍ती निर्मितीच्‍या प्रवासात, तुम्‍हाला तुमच्‍या गुंतवणुकीच्‍या प्‍लॅनसोबत हा लक्ष केंद्रित करण्‍याचा दृष्टीकोन कायम ठेवण्‍याची आवश्‍यकता आहे आणि तुम्‍ही एकदा तुमच्‍या आर्थिक उद्दिष्ट्यांची (Financial Goals) ओळख केल्‍यावर त्या दिशेने कार्य करणे आवश्‍यक आहे.
तुमच्‍या गुंतवणुकीच्‍या तपशीलाकडे लक्ष असण्‍याचा अर्थ असा आहे की, तुम्‍ही नेहमी स्‍कीमची वैशिष्‍ट्ये आणि गुंतवणुकीच्या प्रत्‍येक मार्गाचे साधक-बाधक निरीक्षण करता. हे तुम्हाला वैविध्यपूर्ण, धोरणात्मक पोर्टफोलिओ तयार करण्यास सक्षम करेल.
योग्य परतावा मिळण्यासाठी तुम्ही मार्केटमध्ये एका निर्धारित कालावधीसाठी लक्ष केंद्रित केले पाहिजे आणि गुंतवणूक केली पाहिजे.

5. भगवान गणेशाचे पोट मोठे आहे, जे सहनशक्ती आणि जोखीम घेण्याची क्षमता (Risk Capacity) दर्शवते. तुमच्या जोखीम सहनशीलतेचे मूल्यमापन करा आणि त्यानुसार गुंतवणूक करा असे गणेश आम्हाला सांगतात.
जेव्हा तुम्ही बाजारात नवीन असाल तेव्हा SIP द्वारे पद्धतशीरपणे गुंतवणूक करण्याचा विचार करा आणि कालांतराने तुम्ही गुंतवलेली रक्कम हळूहळू वाढवा. मोठ्या प्रमाणात एकरकमी गुंतवणूक करून थेट उच्च-जोखीम असलेल्या इक्विटीकडे जाणे टाळा. या बाजारातील अस्थिरता लक्षात घेता, तुम्ही तुमच्या जोखीम सहन करण्याच्या पलीकडे साधनांमध्ये गुंतवणूक केल्यास, तुम्हाला भांडवली तोटा सहन करावा लागू शकतो. बाजारातील अस्थिरतेचा सामना करण्यासाठी आणि कोणतेही वाईट निर्णय पचवण्याची जोखीम क्षमता तुम्ही विकसित केली पाहिजे.

6. ‘वक्रतुंड’ हे गणेशाच्या सोंडेपासून निर्माण झालेले एक नाव आहे, जे लवचिकता आणि परिवर्तनशील स्वभावाचे प्रतिनिधित्व करते. प्रतिकूल परिस्थितीत परिस्थितीशी जुळवून घेण्यासाठी संयम ठेवणे आवश्यक आहे, कारण गोष्टी नेहमी आपल्या इच्छेप्रमाणे असू शकत नाहीत. तुमच्‍या गुंतवणुकीच्‍या पोर्टफोलिओचे अधूनमधून पुनरावलोकन करून आणि समतोल साधून तुम्‍ही याचा मुकाबला करू शकता.
जर तुम्हाला एक मजबूत गुंतवणूकीचा पोर्टफोलिओ बनवायचा असेल तर Asset Allocation, Balancing, Capital Appreciation आणि Diversification (ABCD) याकडे सातत्याने लक्ष असणे नेहमीच योग्य असते. आपल्या पोर्टफोलिओचे पुनरावलोकन करण्याचे लक्षात ठेवा आणि आपला पोर्टफोलिओ समायोजित करण्यासाठी चांगल्या संधी शोधत रहा.

7. एकदंत म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या गणेशाला दोन दात असून त्यापैकी तुटलेला एक दात तुम्हांला नुकसान यातून सावरण्याची क्षमता दर्शवतो.
त्याचप्रमाणे पोर्टफोलिओची क्षमता रोखून ठेवणाऱ्या व कमी कामगिरी करणाऱ्या (Underperforming) गुंतवणुकीतून बाहेर पडण्याची समज आणि ताकद असणे आवश्यक आहे. चुकीच्या गुंतवणुकीकडे दुर्लक्ष केल्यास, तुमची आर्थिक उद्दिष्टे साध्य करणे अधिक कठीण होईल. अनेक गुंतवणूकदारांना हे समजत नाही की काही कमी कामगिरी करणाऱ्या योजनांचा एकूण पोर्टफोलिओवर परिणाम होऊ शकतो.
तुम्हाला गुणात्मक आणि परिमाणात्मक (Qualitative & Quantitative) पॅरामीटर्सवर कमी कामगिरी करणाऱ्या मालमत्तेचे मूल्यांकन करणे आवश्यक आहे आणि तुमची गुंतवणूक योग्य गुंतवणुकीच्या मार्गांवर स्विच करण्याचा विचार करा.

8. चिंतामणी म्हणजे मनाची शक्ती. मन हे एक सकारात्मक शस्त्र तसेच आत्म-विनाशकारी देखील असू शकते. चिंतामणी म्हणजे तुमच्या मनाचा सकारात्मक वापर करणे. यात दोन टप्प्यांचा समावेश आहे; मानसिक अडथळे दूर करणे आणि सकारात्मक कल्पना आणणे.
एक गुंतवणूकदार म्हणून, तुमच्या लक्षात आले असेल की तुमच्या मानसिक समस्यांकडे लक्ष न देणे तुम्हाला यशस्वी गुंतवणूकदार होण्यापासून थांबवते. तुम्ही योग्य कल्पना आणि रणनीती लागू करण्यापूर्वी जेव्हा तुम्ही तुमचे गुंतवणुकीचे निर्णय घेत असाल, तेव्हा तुम्ही तुमच्या शहाणपणाचा आणि बुद्धिमत्तेचा वापर करण्याचा प्रयत्न केला पाहिजे आणि तुमच्या कष्टाने कमावलेल्या पैशाची गुंतवणूक करण्यापूर्वी सर्व मालमत्तेचे वर्गीकरण केले पाहिजे. तसेच, तुम्ही असे निर्णय घेता तेव्हा ‘आउट ऑफ द बॉक्स’ विचार करण्याचा प्रयत्न करा.

9. भगवान गणेशाच्या लहान पायांमध्ये शिकण्यासारखे महत्त्वाचे धडे आहेत.
दोन पाय दोन गोष्टींचे प्रतिनिधित्व करतात – दुमडलेला पाय आपल्याला आपल्या गुरु/शिक्षकांचे आभार मानण्यास शिकवतो. दुसरा पाय, जो सरळ आणि घट्टपणे जमिनीवर ठेवला आहे, तो ‘नम्रतेचे’ प्रतीक आहे.
गुंतवणुकदार म्हणून तुम्ही कितीही यशस्वी झालात तरीही, नेहमी तुमच्या मूल्यांवर दृढ आणि खोलवर रुजलेले राहा. तुमच्या कर्तृत्वाने तुम्हाला नम्र बनवले पाहिजे. सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे, तात्पुरत्या यशावर समाधान मानू नका, त्याऐवजी, उच्च ध्येये ठेवा आणि शाश्वत आनंद मिळवा.

10. गणपतीचे आवडते अन्न ‘मोदक’ भक्तांमध्ये पूजा विधी केल्यानंतर प्रसाद म्हणून वाटले जाते. एक गुंतवणूकदार म्हणून, एकदा तुम्ही एक प्रभावी गुंतवणूक पोर्टफोलिओ तयार केल्यानंतर, येथे प्रसाद तुमच्या गुंतवणुकीचे सकारात्मक परिणाम दर्शवते. तुमची नजर भगवान गणेशाप्रमाणे तुमच्या ‘मोदकां’वर (परताव्यावर) असली पाहिजे. गुंतवणुकीचे उत्तम नियोजन आणि लक्ष केंद्रित केलेले आर्थिक उद्दिष्ट तुम्हाला गोड नफा आणि उज्ज्वल आर्थिक भविष्य देईल. हे म्युच्युअल फंडाच्या परताव्याचे फायदे किंवा तुमच्या गुंतवणुकीच्या अनेक मार्गांवरून मिळणारे फायदे आहेत.