नवीन लेखन...

व्यक्ती, समाज – २ : बाजी प्रभू देशपांडे व पावनखिंड : कांहीं चर्चा

• शिवरायांच्या पन्हाळगड ते विशाळगड अशा दौडीच्या संदर्भातील मानाचें पान आहे, बाजी प्रभू देशपांडे यांचा घोडखिंड ऊर्फ पावनखिंड येथील पराक्रम. जरी ती घटना सर्वांना माहीत असली, तरी, आपण आधी ती थोडक्यात पाहूं या ; नंतर त्या अनुषांनानें तिच्यावरच्या एका साहित्यकृतीवर कांहीं चर्चा करतां येईल. • सिद्दी जौहरनें पन्हाळगडाला घट्ट वेढा घातला, आणि तो पावसाळ्यातही तसाच चालूं […]

व्यक्ती, समाज – १ : पन्हाळगडचा शिवा काशीद : एक शोध

• आषाढ महिना आला की जशी विठ्ठलाची आठवण होणें साहजिक आहे; तशीच शिवाजी-काळातील, पन्हाळगडचा वेढा, आणि त्यासंदर्भात, बाजी प्रभू देशपांडे व शिवा काशीद यांचें स्मरण होणें अपरिहार्य आहे. बाजी प्रभूंबद्दल अनेक ठिकाणी उल्लेख झालेला असतो, (मीही अन्यत्र त्यांच्याबद्दल कांहीं लिहीतच आहे ) ; पण, आपल्याला शिवा काशीद याच्याबद्दल फारशी माहिती नसते. इतिहासकारही त्याच्याबद्दल जास्त माहिती देऊं […]

काळाचा खेळ

मनुष्य हा काळाच्या हातातील बाहूले असतो, काळ्-सुत्री बाहूले. तो बरेच काही ठरवतो पण घडतं तेच जे काळ ठरवतो. माझ्या लहानपणापासुन पहाण्यातील एक व्यक्ती आहे,खूप कष्टाळु व मेहेनती, आता अन्दाजे वय ५८-६० असेल, पण मेहेनतीने व्यवसाय करायचे. लग्न झाले तेव्हा परिस्थिति अगदिच बेताची होती, कसेबसे खर्चाची तोंड मिळवणी व्ह्यायची, दोन वेळचे साधे जेवण कसेबसे मिळायचे त्यामुळे जीभेचे […]

पंढरीचा राणा – ११ : माझा सखा पांडुरंग

उठतां बसतां भेटे मज सारखा पांडुरंग माझा सखा पांडुरंग ।। नेत्र पाहती मूर्ती श्यामल जिव्हा जपते ‘विठ्ठल विठ्ठल’ गातो हृदयाचा प्रत्येकच ठोका ‘पांडुरंग’ ।। काम-क्रोध-मद-मोह बांधती लोभ नि मत्सर हरती शांती नाशतसे त्या सहा रिपूंचा धोका पांडुरंग ।। संकटांचिया काट्यांमधुनी नेई विठ्ठल बोट पकडुनी दूर करितसे चिंता-भीती-शोका पांडुरंग ।। अज्ञानाची अवस काज़ळी विठू न येऊं देतो […]

पंढरीचा राणा – १० : प्राणांत पांडुरंग

भजनांत पांडुरंग , नयनांत पांडुरंग शर बनुन खोल रुतला प्राणांत पांडुरंग ।। आसक्ति जीवनीं ना, तरि श्वास हवा वाटे प्रत्येक क्षणिं मिसळतो श्वासांत पांडुरंग ।। ना ठावकी कुणाला, ना कल्पना मनाही पाप्याचिया कसा या हृदयात पांडुरंग ? खाऊन मत्त लाथा, जरि विसर्जिला गाथा देतो पुनश्च गाथा हातांत पांडुरंग ।। प्रतिमा बघे विटेवर, गहिवर गळ्यात दाटे नि:शब्द […]

वाडा चिरेबंदी

उत्साहाने सळसळणा-या ऐन तारुण्यात भविष्याची सुंदर स्वप्नं रंगवत फिरण्याच्या नितांतसुंदर वयात जी घरं आणि त्या घरांना ख-या अर्थाने घरपण प्राप्त करून देणारी माणसं भेटतात त्यांना आपण आयुष्यात कधीच विसरू शकत नाही. काही दिवसांपूर्वी नागपूरच्या जुन्या भागातील ‘वाडा संस्कृती’ला तब्बल पंचवीस वर्षांनंतर मी कडकडून भेटलो. व्यवसाय व समाजकार्याच्या निमित्ताने पाचवीला पुजलेल्या भटकंतीमुळे इच्छा असूनही व्यास्तेतून वेळ काढता […]

अमेरिकेतील कंट्री म्युझिक – भाग ३

१९५० च्या सुमारास, टेनेसी राज्यातले नॅशव्हील हे गाव म्हणजे कंट्री म्युझिकची मांदियाळी म्हणून नावारूपाला येत होतं. नॅशव्हील मधल्या रेकॉर्डिंग कंपन्या, नवीन कलाकारांना संधी देऊन त्यांना प्रकाशात आणत होत्या. देशभरातून धडपडणारे उदयोन्मुख कलाकार, नॅशव्हीलची वाट चोखाळत होते. याच नॅशव्हीलने, या दशकात कंट्री म्युझिकचे दोन महान कलाकार पैदा केले – एल्वीस प्रिस्ले आणि जॉनी कॅश! एल्वीसने आपल्या संगीतमय […]

विस्तृमी जगवी आनंद

स्मृतिदोषचि आम्हां शिकवी, जीवन सुसह्य बनविण्याते, अटळ असूनी प्रसंग कांहीं, दुर्लक्ष करीतो त्याते ।।१।। माझ्यातची ईश्वर आहे, आम्हास जाणीव याची नसते, शोधांत राहूनी त्याच्या, जीवन सारे फुलत राहते ।।२।। मृत्यू घटना कुणा न चुकली, परि आठवण येई न त्याची, विस्तृत योजना मनी आंखतां, काळजी नसते पूर्णत्वाची ।।३।। विसरूनी जाऊनी त्या मृत्यूला, जीवनांत तो रंग भरी, प्रेम […]

स्मृतीगंध

इतिहासाच्या पानामध्ये दडल्या गूढ कथा त्यातुन काही उचलून आणि मानवतेच्या व्यथा अवगत तुजला असतील आता यातील काही गोष्टी फिरत फिरत ही अवनी आहे बदलत आहे सृष्टी ।।१।। उचलून घे तू मित्रा आता यातील काही दाणे बदलत आहे धरती सारखी हेच आमुचे गाणे नको पाहु तू मागे वळुनी पुन्हा – पुन्हा जेणे जुन्या स्मृतीच्या पायावरती हे तर […]

सर्वात वेदनादायक दंश कोणाचा?

एक राजा होता. एके सायंकाळी तो राजवाड्याभोवती असलेल्या बागेत फिरायला गेला. तेथे एका झाडावर मधमाशांचे पोळे होते. असंख्य मधमाशा ये-जा करत होत्या. राजा थोडा वेळ तेथे थांबून त्या मधमाशांचे निरीक्षण करू लागला; परंतु तेवढ्यात एकाएकी एक मधमाशी खाली आली व राजाच्या हाताला दंश करून उडून गेली. राजा कळवळला. बरोबरच्या सैनिकांची धावपळ झाली. गांधीलमाशीच्या दंशामुळे राजाचा हात […]

1 142 143 144 145 146 211
error: या साईटवरील लेख कॉपी-पेस्ट करता येत नाहीत..