तीन चिंतन कथा !

।। एक ।।

आजोबांना तो सगळा खजिना एकदा पहायचा होता .
काल रात्रीपासून त्यांनी आजीजवळ हट्टच धरला होता .
” या नव्या घरात माझी सगळी पुस्तकं कुठे ठेवली आहेत , तेवढं सांगा , मरण्यापूर्वी एकदा डोळे भरून पाहायचा आहे खजिना .”
आजीच्या डोळ्यात पाणी आलं .
नव्या घरात राहायला आल्यावर दोन वर्षात पुस्तकं कुठे , कशी ठेवली आहेत हे पहायला वेळच मिळाला नव्हता .
पण ती एका स्वतंत्र खोलीत एका मोठ्या कपाटात ठेवली होती , हे तिला माहीत होतं .
आजोबांनी विकत घेतलेली , असंख्य विषयावरची , दुर्मिळ पुस्तकं हा दोघांचा अभिमानाचा , नेहमीच्या चर्चेचा विषय होता . नेहमीचे व्यापताप पार पडल्यावर रोज थोडं तरी वाचन हा दोघांचाही विरंगुळा , बौद्धिक व्यायाम आणि सर्व प्रकारच्या रोगावरच औषध होतं जणू .
पण गेल्या काही दिवसात मुलं , नातवंडं , पतवंडं , पै पाहुणा यात पुस्तकांकडे दुर्लक्ष झालं होतं .
पण काल रात्री मात्र नव्वदीला आलेल्या आजोबांना पुस्तकांची ओढ गप्प बसू देत नव्हती .
शेवटी ऐंशी पार केलेल्या आजीनं सांगितलं .
” उद्या सकाळी उठल्यावर आपण दोघंही पुस्तकं बघू , आत्ता झोपा तुम्ही .”

आणि सकाळी उठल्यावर आजी आजोबांना हाक मारू लागली , तेव्हा ते गादीवर नव्हते .
आजोबांना शोधत आजी दुसऱ्या मजल्यावर असलेल्या पुस्तकांच्या खोलीत आली .
समोरचं दृश्य बघून एकदम ओरडली .
आणि धाडकन खाली पडली .

– आजोबांचा निश्चेष्ट देह खाली पडला होता .
आणि समोरच्या उघड्या मोठ्या कपाटातून झुरळं , वाळवी बाहेर पडत होती .
वाळवी लागल्यानं पुस्तकांनी प्राण केव्हाच सोडले होते आणि आता वाऱ्याबरोबर कागदाचा चुरा इतस्ततः उडत होता .
अनाथ झालेली , निराधार झालेली अक्षरं सैरभैर होऊन मूकपणे रडत होती…

---

।। दोन ।।

– पुस्तकांनी आत्महत्या केल्याची बातमी तशी नवीनच होती .
पण मीडियाला हवीतशी ब्रेकिंग न्यूज मिळाली होती .
सगळा मीडिया त्या मोठ्या शहरातील सर्वात मोठ्या आणि सर्वात जुन्या वाचनालयाकडे धावत होता .
कारण तिथेच तर पुस्तकांनी गळफास लावून आत्महत्या केली होती .

दृश्य विदारक होतं .
एकाच वेळी एवढ्या मोठ्या प्रमाणात पुस्तकं आत्महत्या कशी करू शकतात ? त्याला कारण काय असावं ? पुस्तकांनी सुसाईड नोट लिहिली आहे का ? त्यात कुणाचा उल्लेख आहे ? हे राजकारण आहे की यात कुठल्या परकीय शक्तीचा हस्तक्षेप आहे ? अनुदान मिळालं होतं , की ते न मिळाल्यानं पुस्तकांनी वाचनालयाला वाचवण्यासाठी जीव दिला ?
असे असंख्य प्रश्न मीडिया विचारू लागला होता .
अशिक्षित सुशिक्षित , लहानथोर , स्त्रीपुरुष अशा अनेकांचे बाईट्स घेतले जाऊ लागले होते .
तेवढ्यात कुणाच्या तरी डोक्यात आलं , सीसीटीव्ही चं फुटेज बघायला हवं .
कुणीतरी फुटेज बघायला धावला .
आणि अचानक एक पुस्तक गळफास लावून घेण्याआधी एक कागद फडकवताना त्या फुटेज मध्ये दिसलं .
पोलिसांनी तो कागद शोधला .
आणि त्यावरचा मजकूर वाचून सगळे गारठले .
त्यात लिहिलं होतं.
” आम्ही सगळी पुस्तकं ठरवून आत्महत्या करीत आहोत . कारण सोशल मिडियामुळं आमचा वाचकवर्ग दुरावला आहे . नवीन वाचक आमच्याकडे ढुंकून बघत नाहीत . फार थोडे वाचक आम्हाला वाचतात . लेखकवर्ग नामशेष होत चालला आहे . मुद्रक , प्रकाशक , विक्रेते सगळे संपत चालले आहेत , त्यामुळे आम्ही जागून काय करायचे , म्हणून आम्ही आत्महत्या करीत आहोत . यासाठी कुणाला जबाबदार धरू नये .”

सगळे सुन्न झाले होते .
आणि तथाकथित चमकू लोक बाईट्स देण्यासाठी कॅमेऱ्यांपुढे नाचू लागले होते …

---

।। तीन ।।

वाढदिवस असूनही चिन्नू अस्वस्थ होती .
हॉल सजवला होता .
तिच्या आवडीची डिश खास आजीनं बनवली होती .
तिच्या सगळ्या मित्रमैत्रिणी आल्या होत्या .
तिच्या आवडीचं संगीत , तिच्या आवडीचा ड्रेस … सगळं सगळं तिला हवं तसं .
पण ती नाराज . अस्वस्थ . डोळे तर भरून आलेले .
दादा अजून आला नव्हता .
दर वाढदिवसाला तो मुद्दाम येतो .
काल रात्री त्याचा फोन आला होता .
येतो म्हणाला होता .

पण सकाळी बाबा आईला सांगताना तिनं ऐकलं होतं .
“आज दादा येईल असं वाटत नाही .संपूर्ण लॉकडाऊन आहे . ”
तेव्हापासून ती अस्वस्थ झाली .
दर अर्ध्या तासानं दाराकडे जाऊन येऊ लागली . खिडकीतून , गॅलरीतून वाकून बघत राहिली .
संध्याकाळ झाली तरी दादा आला नाही .
सगळे जमा झाले , सजावट झाली , सगळ्यांनी तिला शुभेच्छा दिल्या , गिफ्ट्स दिली .
पण ती सगळ्यात असून नसल्यासारखी बसून होती .
सर्वांनी समजूत काढूनही उपयोग होत नव्हता .
– आणि कुठल्यातरी क्षणी बेल वाजली .
ती वाऱ्याच्या वेगाने दाराकडे धावली .
दार उघडलं .
आणि बघत राहिली .
समोर तिचा दादा उभा होता आणि त्याच्या हातात भरपूर पुस्तकं होती .
ती आनंदानं निथळली .
” चिन्नू , तुला म्हटलं होतं ना मी येणार म्हणून . बघ आलोय . हां आता थोडा उशीर झाला , पण तू सांगितलेली सगळीच्या सगळी पुस्तकं आणून द्यायची होती , म्हणून उशीर झाला , आता राग गेला ना ?”

सगळे हसू लागले .

वाढदिवस , गिफ्ट्स, खाऊ, मित्रमैत्रिणी , डिश याकडे चिन्नूचं लक्षच नव्हतं .
हे सगळं केव्हा एकदा संपतंय आणि दादानं आणलेल्या पुस्तकांच्या जगात केव्हा एकदा शिरतोय असं तिला होऊन गेलं होतं .

— डॉ. श्रीकृष्ण जोशी, रत्नागिरी
९४२३८७५८०६
——-
चिंतनकथा सर्वत्र पाठवायला हरकत नाही , अर्थात नावासह !