आहारातील बदल भाग ६१-चवदार आहार -भाग २३

मधुमेहाचा कडू चवीशी खूप जवळचा संबंध आहे. विपरीत नावामधे पण आहे आणि गुणानेदेखील दिसतो.

गोड पदार्थ आळस, जडत्व निर्माण करतात. कडू पदार्थ हलकेपणा आणतात.
गोड पदार्थांनी वजन वाढते, तर कडू पदार्थामुळे वजन कमी होते.
गोडाने चिकटपणा वाढतो. कडू पदार्थामुळे चिकटपणा कमी केला जातो.
गोड पदार्थ कफ वाढवतो. कडू कफ कमी करतात.
गोड पदार्थ शक्तीदायक असतात, तर कडू शक्ती वाढवत नाहीत.
गोड पदार्थ जास्त खाल्ले तर त्वचा तुकतुकीत होते. कडू जास्त खाल्लं तर त्वचा कोरडी आणि खरखरीत होते.
गोड जास्त खाल्ले तर मधुमेह होतो. तर कडू चवीने मधुमेह कमी होतो.

कडू चवीचे महत्वाचे औषध म्हणजे गुळवेल. स्वामी रामदेव बाबांनी या वनस्पतीला घराघरात पोचवले. प्रत्येक पदार्थांमधे जसे अपवाद असतात, तशी ही गुळवेल आहे. सर्व कडू पदार्थ हे प्राधान्याने वात वाढवणारे आणि शुक्राला अहितकर असतात. पण गुळवेल मात्र या दोन्ही गुणांच्या विपरीत आहे. ती वातही वाढवत नाही आणि शुक्राला अहितकरपण नाही. म्हणूनच गुळवेलीला अमृता म्हटले आहे.

सुंठ, पिंपळी आणि लसूण याखेरीज सर्व तिखट पदार्थ देखील कडू चवी प्रमाणेच वातकारक आणि शुक्राला अहितकर आहेत.

हे सर्व पदार्थ युक्ती वापरूनच वापरायचे असतात. रूग्णाची प्रकृती, वय, अवस्था, गरज, ऋतु, इ. अनेक गोष्टींचा विचार वैद्यसमुह करत असतो. म्हणून केवळ पुस्तकात वाचून औषधे वापरायची ठरवली तर ते चुकीचे होते.

काही वेळा आयुर्वेदाबद्दल अनेक गैरसमज असतात. त्यातीलच प्रत्येकाच्या तोंडात असलेला एक म्हणजे, आयुर्वेदीय औषधांना साईड इफेक्ट नसतात.
हो हा गोड गैरसमज आहे.
“साईड इफेक्ट नाही, त्यामुळे बिन्दास लेने का !” असं कसं म्हटलं जातं ? काही कळत नाही.

ज्याला इफेक्ट आहे, त्याला साईड इफेक्ट असणारच ना !
तेव्हा सांभाळून !!

वैद्य सुविनय दामले
कुडाळ, सिंधुदुर्ग
9673938021
23.11.2016