तूं सुखकारी, तूं विघ्नारी, तूं नियतीचा अधिपती हे गुणदाता, पार्वतीसुता, आधार तूंच जगतीं ।। जे खलबुद्धी, सरळ ना कधी, तूं ताडसि त्यां दुष्टां पिडतात जनां अन् संतमनां, तूं गाडसि त्या कष्टां तूं प्रेमरूप, करुनास्वरूप, तुजमुळेच सुखदीप्ती ।। जोडुन हातां, टेकुन माथा, जनगण तुजला नमती फुंकून शंख, गर्जून मंत्र, जग करी तुझी आरती वाजे डंका, […]
गजाननाचे मोदक (मुक्तक) गंधार करी अंधार गहन जगिं दूर तव अकार, अद्वैताचा साक्षात्कार सांगतो चंद्र हें, तूं अवकाशाधार तव अनुस्वार, ब्रह्मास देइ आकार । ‘गँ’ मंत्र तुझा, तेजसी-शक्ति-भांडार हें ओंकारा, प्राणांत तुझा हुंकार ।। – ब) ‘गंधारा’पुढती तुझ्या, ठेंगणें गगन तव ‘निषादा’पुढे नतमस्तक रवि-उडुगण तव ‘षड्ज’ हाच एकमात्र मेरू अविचल हे ‘गणेश’, देसी तूंच सप्तलोकां […]
कांहीं काळापूर्वी मी ‘कृपया चारोळी म्हणूं नका’ अशा शीर्षकाचा लेख ‘मराठीसृष्टी’ वेबसाइटवर अपलोड केला होता. त्यात मी असें प्रतिपादन केलें होतें की जसें हास्यरसप्रधान गझलला ‘हझल’ असें (वेगळें) अभिधान मिळालेलें आहे . ( हल्लीच गझल-सागर प्रतिष्ठाननें हझल-संग्रह प्रकाशित केला आहे) . आपण हास्यप्रधान लघुकाव्याला ‘चारोळी म्हणायला हरकत नाहीं ; पण गंभीर, विचारप्रवर्तक, चिंतनपर अशा लघुकाव्याला चारोळी’ […]
स्वातंत्त्र्यदिनानिमित्त ढम ढमा ढम ढोल वाजवा ढोल ढम ढमा गा सत्तरीचे बोल ।। ढम ढमा सत्तरी हेंच अत्तर हिनें मनांवर केला हल्लाबोल ।। ढम ढमा ढम सत्तेचाळिसला देशाला स्वातंत्र्य मिळे अनमोल ।। ढम ढमा त्या स्वातंत्र्यासाठी कितिकांनी प्राणांचें दिधलें मोल ।। ढम ढमा ढम दशकांनी दो-तीन आणिबाणिची अंधारी झांकोळ ।। ढम […]
स्वातंत्र्यदिनानिमित्त स्वतंत्र-भारत सत्तरीचा अन् मीही सत्तरीचा दोघांचें वय एकच . १ मी म्हातारा झालो पण देशाचें लोकतंत्र अजून बाल्यावस्थेतच आहे. हजारो वर्षांच्या इतिहासात सत्तर वर्षें ती काय ! २ माझ्यासारख्या अनेकांना हा देश पुरून उरेल. माझ्यासारख्या अनेकांना गाडून, ‘पुरून’, हा देश उरेल ? ३ आम्ही तर देशासाठी कांहीं पुण्यकर्म केलें नाहीं म्हणा […]
( कृष्णजन्माष्टमी व गोपालकाला यानिमित्त) आतुर होउन, शोधित मोहन, फिरते राधा धुंडित मधुवन पडतां कानीं वेणूवादन, भान हरपलें, मोहरलें मन ।। केशकलापीं पुष्पें गंधित धुंद नाचते वेणी मंडित पदिचें नूपुर कटी मेखला करिंचे कंकण करती गायन ।। चंद्रकोर उजळिते ललाटा नथ ऐटीनें चुंबी ओठां हलतें हलकें, हलतां झळके, कानीं झुलणारे आभूषण ।। काजळ खुलवी नयन टपोरे […]
(कृष्णजन्माष्टमीनिमित्त) ऊठ ऊठ रे शामसुंदरा, लपली कधिच निशा अरुणकिरणकंचनकुसुमांनी सजली पूर्वदिशा ।। कधिच प्रहर रात्रीचा सरला नच लवलेश तमाचा उरला दिवाकराची द्याया वर्दी, आली कधिच उषा ।। कधीपासुनी अवतीभंवती वृक्षलतांवर खग चिंवचिंवती कधीच तेजस स्पर्श जाहला गोवर्धनकळसा ।। कमलदलीं मधुकर गुणगुणती गोठ्यांमधिं घंटा किणकिणती गात अंगणीं सडा शिंपती सस्मित गोपस्नुषा ।। पय प्राशत गोपबाल सारे दुग्धपान […]
निष्कर्ष आणि समारोप : मृत्यू हा जीवनाचा अविभाज्य भाग आहे, व त्यामुळे अनेकविध पद्यांमध्ये विविध संदर्भांनी मृत्यूचा उल्लेख येतो. या विषयावरील काव्यात काय आवश्यक आहे, तर, भावनेची आर्तता, कांहीं दार्शनिक (philosophical ) मननचिंतन, समाजभान-संबंधित विवेचन, किंवा असाच कांहींतरी ‘संजीदा’ ( गंभीर, serious ) विचार. त्यासाठी, नवनवीन प्रतिमा व उपमा-रूपक यांसारखे अलंकार अत्यावश्यक (a must) वाटत नाहींत […]
जीवन , प्रेम , आनंद , वगैरे ; आणि मरणोच्चार : मरणाचा विचार-उच्चार can be with reference to a number of things, मग तें जीवन असो, प्रेम असो, राष्ट्रभक्ती असो, वा अन्य कांहीं असो. आपण कांहीं उदाहरणें बघूं या. Life hurts a lot More than Death. – Death is not the greatest loss in life ! […]
गीत : ( भावगीत, सिनेगीत, ग़ैरफ़िल्ली गीत, लोकधारा, पोवाडे, आरत्या, उखाणे इ. ) – गीत हें खरें तर पद्यच आहे. लयबद्ध काव्य चालीवर गाइलें की त्याचें गीत होतें, तें भावगीत असो, सिनेगीत असो, लोकधारेमधील गीत असो वा अन्य कसलेंही असो. भावकविता आणि भावगीत हे किती एकरूप आहेत हें आपल्याला माहीतच आहे. ( भावकविता आधी आली, म्हणजे […]
Copyright © Marathisrushti.com 1995-2025 | Technology Partners : Cybershoppee | GaMaBhaNa | Smart Solutions