भारत हा उत्सवप्रिय, सणप्रिय देश आहे. भारतात सण भरपूऽर , आणि, सण म्हटलें की, पूजा-अर्चा-आरत्या आल्याच ! त्यातील ‘आरती’ या विषयावर कांहीं ऊहापोह करावा म्हणून हा लेख. भाग – १ भारतातीलच काय , पण सर्व जगातील बरेच लोक ‘अस्तिक’ आहेत. ‘अस्ति’ म्हणजे, ‘(तो/ती/ तें) अस्तित्वात आहे’ . अति-पुरातन काळीं, ‘अस्तिक’ या शब्दाचा अर्थ ‘वेदांना मानणारा’ असा […]
(माझी प्रियपत्नी डॉ. स्नेहलता हिचा हा ७१ वा जन्मदिन. तिच्या निधनानंतरच्या या प्रथम जन्मदिनीं, तिच्या स्मृतीला मी या अर्चनेनें अभिवादन करतो आहे.) आरती प्राणप्रियेची तिनें उधळली माझ्यासाठी अंजलि आयुष्याची ।। अर्धांगी-मम, सुहास्यवदना खुलवियलें नित अमुच्या सदना तिच्यामुळे चिरहर्ष मिळे, ती साम्राज्ञी हृदयाची ।। संगम बुद्धी आणि कलेचा ठामपणा अन् चातुर्याचा, स्मित-शिडकावा, मर्मिक-वच जिंकती मनें सर्वांची […]
देवा मोरया हो , राया मोरया हो अमुच्या गेहीं जन्म-उत्सवीं प्रतिवर्षीं या हो ।। हे गौरीसुत मंगलमूर्ती दिगंत गाजे तुमची कीर्ती रूप मनोहर, हे लंबोदर, दृष्टि नित्य पाहो ।। मुख हें, गजमुख-स्तोत्रगायना कर उधळोत तुम्हांवर सुमनां तुमच्या पुण्यद पायांवर हा नित माथा राहो ।। प्रदक्षिणा पद करो मंदिरा कान ऐकुं दे तव शुभ-मंत्रा […]
गोपबालक : लई वांड पोर ह्यो दही-लोनी-चोर ह्यो आईबापाच्या जिवा लावतो घोर ह्यो ; हा खेळगडी गोपाळसौंगडी , लई आवडतो समद्यांना. माहाऽ किसनाऽ, माहाऽ कान्हाऽ ।। १ पोट्ट्याची हौसच मोपऽ डोईवरी पिसांचा टोपऽ , सावळा जरी तोंडीं तरतरी धोतर भरजरी, ऐटीत चालतो गडीऽ खांद्यावरती घोंगडीऽ , लटके काठीला जाडऽ , दशमीचं जड गाठुडं लोट्यात दूध थ्वाडं […]
यशस्विता ही एखाद्या हिर्‍यासारखी आहे. हिर्‍याला विविध पैलू असतात, व वेगवेगळ्या दिशांनी बघितल्यावर त्याची खरी चमक उमगते, खरी किंमत कळते. यशस्वितेचंही तसंच आहे. भाग – १ : ‘यशस्वी कोण’ असा प्रश्न जर आपल्याला कुणी विचारला तर एखादा खेळाडू, उद्योगपती, कलावंत, ख्यातनाम शास्त्रज्ञ वा समाजात काहीतरी चळवळ उभारू पहाणारा पुढारी, यांच्याकडे आपण बोट दाखवू. पण, यश म्हणजे […]
‘आर्य प्रचारकांनी लोकसमूहांतील निवडक व्यक्तींना संस्कृत शिकवलें असणार’ ही मांडणीच बरोबर नाहीं. • वैदिक काळापासून संथा देऊन , योग्य पद्धतीनें वेदपठण शिकवत असत, व त्यासाठी तिथें गुरु-शिष्य परंपरा होती. (तशी संथा घेतली नाहीं तर, उच्चारात कुठे व कसे आघात द्यायचे हें कळणार नाहीं, व अर्थभिन्नता येऊं शकेल, असें म्हणतात ). आजही कांहीं पाठशाला तशी संथा […]
प्रास्ताविक : मे ११, २०१६ च्या लोकसत्ता मुंबई आवृत्तीमध्ये ‘संस्कृतीसंवाद’ या सदरात प्रा. शेषराव मोरे यांचा , ‘संस्कृत भाषेचे ऐक्यासाठी योगदान’ या शीर्षकाचा विचारप्रवर्तक लेख प्रसिद्ध झाला आहे. शेषराव मोरे हे व्यासंगी विद्वान आहेत. त्यांची बहुतेक पुस्तकें मी वाचलेली आहेत. बावीसएक वर्षांपूर्वी मी बडोदा येथें वास्तव्यास असतांना मोरे तिथे भाषणासाठी आले होते, व कांहीं तास त्यांच्याबरोबर […]
(न्यू यॉर्कमध्ये ‘इंडिया डे’ साजरा झाला, त्यानिमित्तानें ) ‘आय् अॅम् प्राउड टु बी अॅन् इंडियन ! कम ऑऽन, से द सेऽम इव्हरीवन्’ . १ आमचा शेजारी-देश आमचा घास गिळतो आणि नंतर आम्हालाच छळतो आम्हाला कळतंय् त्याचं तंत्र पण जपतोय् ना आम्ही ‘अहिंसेचा मंत्र’ ! अहो, कुणाला कशी द्यायची उत्तरं हें आधी ठरवा तर खरं अन् मग […]
पुराणिक वर्णन करत आहे : मध्यरात्र तेजानें उजळे, भास्कर झळमळला देवकी-वसुदेवाच्या पोटीं कान्हा अवतरला ।। मध्यरात्रिची घटिका भरली देवकिची काया थरथरली कारागृह-कोठडित अलौकिक-प्रकाश झगमगला ।। हर्षित-अति वसुदेव होतसे लगेच भीती ठाव घेतसे कंसभयानें पिता सुतासाठी मनिं तळमळला ।। क्षणीं उचललें श्यामल बाळा टोपलीत घालून निघाला गळुन शृंखलांच्या खळखळुनी पडल्या जड माळा ।। आपोआप उघडली दारें झोपी […]
वाढदिवस स्वातंत्र्याचा, जो-तो बघ गात आहे – ‘सर्व लोक खूष येथें , सर्व सुशेगात आहे’ ।। पुढे पुढे काळ चाले, पुढे पुढे दुनिया जाई आणि पहा देश अपुला कसा कुठे जात आहे ! कोटि-कोटि देव ठाकत धनवंताच्यासाठी कोण इथें दीनासाठी ? तो पुरा अनाथ आहे ।। महापूर-भूकंपांनी जनजीवन नासे पुरतें फक्त एवढेंच ? बाकी सर्व-सर्व शांत […]
Copyright © Marathisrushti.com 1995-2025 | Technology Partners : Cybershoppee | GaMaBhaNa | Smart Solutions