काळा पैसा, चलन आणि सामान्य माणूस

काळा पैसा निर्माण करण्यात सामान्य माणसाचा प्रमुख सहभाग आहे.

अनेकांना असे वाटते की काळा पैसा बाळगणाऱ्यांपेक्षा सामान्य माणसाला जास्त त्रास होत आहे. सामान्य माणसावर कोणताही परिणाम न करता कोणतेही काम केले गेले पाहिजे. पण सत्य हे आहे कि सामान्य माणूस काळा पैसा निर्माण प्रणालीचा एक प्रमुख निर्माता आहे.

*सामान्य माणूस* किरकोळ दुकानदारा कडून घासाघीस करून किरानामाल घेतो, जो दुकानदार टॅक्स भरत नाही.
*सामान्य माणूस* सोनाराकडून दागीने बनवुन साधी पावती घेतो. सरकारचा टँक्स बुडवतो व सोनाराचे काळे धन निर्माण करतो.
*सामान्य माणूस* पैसे वाचविण्यासाठी बरीच उत्पादने बिल न घेता खरेदी करतो.
*सामान्य माणूस* घर घेताना सरकारी दराने करार करतो आणि थोडासा टॅक्स वाचविण्यासाठी उरलेले घामाचे रोकड पैसे बिल्डरला देऊन काळा करतो.
*सामान्य माणूस* खाजगी शाळेत/कॉलेजात विनापावती देणगी देतो, जो काळा पैसा होतो.
*सामान्य माणूस* दारू पिऊन, हेल्मेट न वापरता गाडी चालवतो, आणि पकडले गेल्यास पोलिसांना लाच देऊन त्याचा काळा पैसा निर्माण करतो.
*सामान्य माणूस* अवैध कामांसाठी पोलिसांना काळा पैसा देतो.
*सामान्य माणूस* सरकारी काम सुलभ व्हावे म्हणून अधिकाऱ्यांना लाच देऊन त्यांच्याकडे काळा पैसा निर्माण करतो.
*सामान्य माणूस* काळा पैसा घेऊन मताधीकार विकतो आणि भ्रष्ट नेत्यांना निवडून देतो.
*सामान्य माणूस* म्हणतो राजकारणी भ्रष्ट आहेत पण काळा पैसा घेऊन मताधीकाराचा कौल त्यांच्या बाजुने देतो.
कायदयाने एखाद्या राजकारण्याला तुरुंगात पाठवले कि, हाच *सामान्य माणूस* त्याला निरापराध ठरविण्यासाठी मोर्चे काढून न्याय व्यवस्थेचा निषेध करतो तो काळा पैसा घेऊनच.
*सामान्य माणूस* आपला विशेषाधिकार समजत नाही आणि शुल्लक कामांसाठी भ्रष्ट नेत्यांची आणि सरकारी कर्मचाऱ्यांची मदत घेतो.
*सामान्य माणूस* एक भ्रष्ट प्रणाली दुरुस्त करण्यासाठी स्वतः कोणतीही उपाययोजना करीत नाही, किंवा कायद्याचे काटेकोर पालन करीत नाही परंतु दोष देण्यात वेळ घालवतो.
*सामान्य माणूस* ह्या सगळ्याला स्वतःच जबाबदार असूनही गैरसोय होते म्हणून तक्रार करीत असतो.

स्वतंत्र भारतीय व्यवस्थेचा *सामान्य माणूसच* अविभाज्य घटक आहे त्याच्या सहभागा शिवाय व्यवस्था स्वच्छ कशी होणार या देशातील प्रत्येक जबाबदार नागरिकाने याचा विचार करावा व स्वतःपासुन काळा पैसा निर्माण होणार नाही याची खबरदारी घ्यावी.