युरो-गंध

कृपा-प्रसाद गुरुमाऊलीचा मज लाभला ।
तयाच्याच मर्जीने, लेखनाचा योग साधला ।।
गेलो लिहीत मी, जे जे भावले माझ्या मनाला ।
वाचावे तेवढेंच, रुचेल जेवढे, तुमच्या मनाला ।।
वाचावे तेवढेंच, रुचेल जेवढे, तुमच्या मनाला ।।

रंग लेवुनि युरोप यात्रा मनांत रुजली ।
स्मृती कोंदणीं, अलगद जाऊनी ठसली ।।
स्मृती कोंदणीं, अलगद जाऊनी ठसली ।।धृ।।

आंस उसंत ती होती दडली, वर्षावर्षांची ।
नव्हती गवसत संधी, मज युरोपवारीची ।।
वर्षांमागुनी वर्षें सस्तां, होई उलघालमनाची
गुरुकृपेने आली घटिका युरोपगमनाची ।।
गुरुकृपेने आली घटिका युरोपगमनाची ।।१।।

शहर रोम जुन्या पुराण्या भग्नावशेषांचे ।
जपले यत्नें, तयांनी अवशेष पुराणकाळाचे ।।
कोलोसियम ठिकाण हे, सम्राटी विलासाचे ।
खेळवुनि कैदी पशुंशी, नर संहारी रमण्याचे ।।
खेळवुनि कैदी पशुंशी, नर संहारी रमण्याचे ।।२।।

रोम रोमांत अमुच्या, रोम पुरते मुरले ।
गतकाळाचे ते वैभव देखुनि, नेत्र तोषले ।।
उदास सारे आम्ही, वारसा जपण्यां येथे ।
चरण्या पायीं, वेळतरी, आम्हां आहे कोठे ? ।।३।।

नगर व्हॅटिकन पवित्र भूमी ख्रिस्ताबांधवांची ।
म्युझियम व्हॅटिकन, भरारी विराट भव्यतेची ।।
“फ्रेस्कीज” मालिका ओल्या मिळाव्यांवरिष्ठ चित्रांची ।।
ठसली मनीं चित्रे, मायकेल एंजेलो कलेची ।
ठसली मनीं चित्रे, मायकेल एंजेलो कलेची ।।४।।

झुकुनि वंदी, टॉवर पिसा सार्‍या जगताला ।
वास्तु विशारदांनी लावले कौशल्य पणाला ।।
स्क्वेअर ऑफ मिरॅकल, चकित करी विश्वाला ।
मनी वंदिले, पिसा झुलविणार्‍या विशारदाला ।।
मनी वंदिले, पिसा झुलविणार्‍या विशारदाला ।।५।।

“व्हेपोरेटो” हुनि नौका विहार व्हेनिस बेटाचा ।
भावाला ब्रीज ऑफ साय नि प्रसाद डॉगेजचा ।।
नौकेलुनि, देखिला दिमाख, बेल टॉवरचा ।
अनुभव अनोखा तो संत मार्कस्क्वेअरचा ।।
अनुभव अनोखा तो संत मार्कस्क्वेअरचा ।।६।।

मनांस भुलवी “गोंडोला” ची गोंडसवारी ।
नजरेंत मराठी, पाण्यावरती व्हेनिस नगरी ।।
मनीं जागली स्मृती “मर्चंट ऑफ व्हेनिसची”।
वंदिली अंतरी, प्रतिभाच्या शेक्सपियरची ।।
वंदिली अंतरी, प्रतिभाच्या शेक्सपियरची ।।७।।

“वॅटसन” नगरी ——— भान हरपले ।
म्युझियमींच्या, रत्नमंजुषांनी, वेड लाविले ।।
ठसली हृदयी स्वारोस्कीची अनमोल रत्ने ।
पाहिली, रत्नप्राप्तीची, सुरेल कल्पत स्वप्ने ।।
पाहिली, रत्नप्राप्तीची, सुरेल कल्पत स्वप्ने ।।८।।

स्पर्शिली जन्मभूमी संगीत सम्राट मोझार्टाची ।
भूमी दर्शिली ती, साऊंड ऑफ म्युझिक कथेची ।।
“लायनमॉन्युमेंट” देई स्मरण नर-शार्दुलांचे ।
क्षण होते, तयांना, मनोमनीं, वंदन करण्याचे ।।
क्षण होते, तयांना, मनोमनीं, वंदन करण्याचे ।।९।।

मनास भावला, निसर्ग-रम्य शाईन कॉल ।
सुरम्य देखुनि परिसर, झालो मी माला माल ।
“रिव्हॉल्व्हिंग कार” मधल्या, उत्तुंग भरारीतुनि ।
“टिटलिस” शोभा, अनुभविली उंचीवरुनि ।।
“टिटलिस” शोभा, अनुभविली उंचीवरुनि ।।१०।।

धवल अल्पसच्या शिखरीं, नजर भिरभिरे ।
गारण्यांतूनी, शरिरीं अवघ्या, भरे कापरे ।।
अंतरांतूनि, बेहद खूष आम्ही, निसर्गावरी ।
जरी श्वासामधुनि, जीवआमुचा, होता गॅसवरी ।।
जरी श्वासामधुनि, जीवआमुचा, होता गॅसवरी ।।११।।

“ट्रेन कॉगव्हिल” मधुनि, युरोप माथ्यावरती ।
“क्लॉईन शेडिंगीं”, रमले, निसर्गशोभे भवती ।।
खुणावीत होते, “ड्यंग क्रॉ”, शुभ्र शिमावस्ती ।
पाहुनि, “सिनरी अल्पाईन” झालो बेभान चिर्ची ।।
पाहुनि, “सिनरी अल्पाईन” झालो बेभान चिर्ची ।।१२।।

मनीं रुजला, लुसार्नेचा नौका-भोजन सोहळा ।
संचारला अंगी, स्वीस नृत्याचा, आवेश आगळा ।।
धुंद होऊनि, बेभान नाचलो, लेक लुसार्नी ।
आलो, मनीं घेऊनि, आनंदाच्या आलोट उर्मी ।।
आलो, मनीं घेऊनि, आनंदाच्या आलोट उर्मी ।।१३।।

“मॅडुरोडॅम” प्रतीकृती ती हॉलंड देशाची ।
कौशल्ये, केली तयांनी, निर्मिती कलाकृतींची ।।
कमाल तयांची, सारेच हुबेहुब टिपण्याची ।
मजा चाखिली, नौके मधुनि, अॅमस्टरडॅमची ।।
मजा चाखिली, नौके मधुनि, अॅमस्टरडॅमची ।।१४।।

नयनीं देखयिलें, सुरेल ट्युलिप्स तारवे ।
लग्नाआधीची, सल्लज प्रियतमा खास आठवे ।।
नाईलाज म्हणूनि, भार्येसह निमूट रहाणे ।
आठवते तिचे, नित्य रोजचे, मज दटावणे ।।
आठवते तिचे, नित्य रोजचे, मज दटावणे ।।१५।।

मनांस भावला ब्रुसेल्सचा तो झिझुविहार ।
परी, पैशांविना, कधी न मिळे आम्हां शिशुमंदीर ।।
बर्गर, पिझ्झा नि पास्ता यांच्याशीच इथे वास्ता ।
भिस्त ठेविली तयांवरी, नसतां दुसरा रस्ता ।।
भिस्त ठेविली तयांवरी, नसतां दुसरा रस्ता ।।१६।।

पॅरिस नगरी, खाणंही, सौंदर्य विलासाची ।
होतो जाणुनि मनीं, ख्याती या महा मायेची ।।
“कॅम्पस एलसीज्” नाट्यगृही, सोयभोजनाची ।
क्षुधेस मनींच्या, मेजवानी कॅबरे नृत्याची ।।
क्षुधेस मनींच्या, मेजवानी कॅबरे नृत्याची ।।१७।।

नयनीं पाहुनी, मस्त नशीले, धुंद कॅबरे ।
कावरेचि झाले, चित्तींबावरे, सारे नवरे ।।
झणीं देखतांच, भार्येची, ती नजर बेरकी ।
उरांत तयांच्या, आली भरूनि, खाशी धडकी ।।
उरांत तयांच्या, आली भरूनि, खाशी धडकी ।।१८।।

वॉल्ट सरांचाच अवतार तो, युरो डिझने ।
अबाल-वृद्धांसही, पसंत येथे विहरणे ।।
खाणे-पिणे नि राईडस् मधुनि आनंद घेणे ।
खेळ खेळुनि सारे, आयुष्याचा एम गाठणे ।।
खेळ खेळुनि सारे, आयुष्याचा एम गाठणे ।।१९।।

जपण्या स्मृती, स्वातंत्र्याच्या जन्मशताब्दीची ।
अन् ठेवुनि जाण, जनांच्या उत्कठ उर्मींची ।।
कोठी निर्मिती, अलौकिक, उत्तुंग टावरची ।
स्तुत्य ठरली, कला कृती आयफेल टॉवरची ।।
स्तुत्य ठरली, कला कृती आयफेल टॉवरची ।।२०।।

युरोस्टार, बुलेट ट्रेन ती सुसाट वेगाची ।
ललना लावण्यवती, दिल खेचक रचनेची ।।
लुटली मजा, पॅरिस-लंडनमार्गी, युरो-टनेलची।
स्तिमित करी, कल्पना त्या युरोस्टार मार्गाची ।।
स्तिमित करी, कल्पना त्या युरोस्टार मार्गाची ।।२१।।

“आय ऑफ लंडन” उत्तुंग झुला लंडनचा ।
निरखिला भू-भाग, समृद्ध आंगल भूमीचा ।।
भरारींतुनि मनां भावला, प्रताप बुद्धीचा ।
संथ राहुनि अंतरीं, टिपला क्षण सौख्याचा ।।
संथ राहुनि अंतरीं, टिपला क्षण सौख्याचा ।।२२।।

म्युझियमी लंडन त्या वस्तु गुलाम राष्ट्रांच्या ।
खेद वाटला मनांस, आपुल्याच खुळेपणाचा ।।
छंद तयांचा स्तुत्य, अनमोल वस्तु जपण्याचा ।
आहेत वल्गना आपुल्या, बेगडी देश-प्रेमाच्या ।।
आहेत वल्गना आपुल्या, बेगडी देश-प्रेमाच्या ।।२३।।

बिग बेन घडी, देई स्मरण, गतकाळाचे ।
स्ट्रीट ट्रॅफलगाराने, फेडिले पारणे नेत्रांचे ।।
वस्तुंनी गरजेच्या, मार्केट ते गजबजले ।
पिक-अ-डेली,“सर्कल पिकॅडेली” ते आवडले ।।
पिक-अ-डेली,“सर्कल पिकॅडेली” ते आवडले ।।२४।।

हृदयी जपला, वॅक्स संग्रह, तुसॉद ताईचा ।
छंद आगळा, नर-शार्दूलांस, मेणी जपण्याचा ।।
जों तो येथे निवडे, जोडीदार, आपुल्या स्वप्नींचा ।
ध्यास पुरा मी केला, मरलीन मनसे साथीचा ।।
ध्यास पुरा मी केला, मरलीन मनसे साथीचा ।।२५।।

ऑक्सफौर्डी देखियाला, इथला विद्येचा स्वर्ग ।
तोषलो अंतरी, जरी नव्हता तो आमुचा वर्ग ।।
अनुभविली गोर्‍यांची, शिस्त अतीव करडी ।
चालकाची गोर्‍या, पाळण्यावेळ, जो तो धडपडी ।।
चालकाची गोर्‍या, पाळण्यावेळ, जो तो धडपडी ।।२६।।

कॅसल विंडसर, राजेशाही नि आलीशान ।
राज वैभवें, फुलुनि खुलला, सुंदरसा छान ।।
विश्रामाचे महाराणीच्या शाही मानाचे स्थान ।
खरेंच. येथे विलसे, अलोट वैभवाची खाण ।।
खरेंच. येथे विलसे, अलोट वैभवाची खाण ।।२७।।

देश देश विहरलो, राष्ट्र प्रगत देखिली ।
नवनाविन्याची, येथे कांसलयांनी धरिली ।।
परिजुने जपण्यां सारे, कंबरही कसली ।
संगमी जुन्या-नव्याच्या, उत्तुंग प्रगती साधली ।।
संगमी जुन्या-नव्याच्या, उत्तुंग प्रगती साधली ।।२८।।

मार्गांवरती नसणे खड्डे, वैशिष्ट्य येथले ।
देशी अपुल्या खड्ड्यांमधुनि मार्ग शोधणे ।।
नितळ, सुबक, सुंदर ऐसे सुरेल रस्ते ।
पदोंपदीं स्मरती, अपुले खचलेले रस्ते ।।
पदोंपदीं स्मरती, अपुले खचलेले रस्ते ।।२९।।

लॉन विलसते, जागोजागीं मार्गांभक्ती ।
नजर भिर भिरे स्वानन्दे हिरवाई वस्ती ।।
उधळण ती, रंग फुलांची, नटांना तोषवी ।
मन मयूर माचू लागे, पाहुनि ते दृष्य लाघवी ।।
मन मयूर माचू लागे, पाहुनि ते दृष्य लाघवी ।।३०।।

नेत्रां सुखवी, एक सारखी, रचना वास्तुंची ।
नव्हते हॉर्न, जरी असे, वर्दळ मार्गांवरती ।।
टपर्‍या-ठेले नव्हते, सोय न कोठे पिचकारीची ।
किमया मोठी, टॉयलेट्स ही, स्वच्छ ठेवण्याची ।।
किमया मोठी, टॉयलेट्स ही, स्वच्छ ठेवण्याची ।।३१।।

शिस्त येथे, पाळणे सारे, नियम कायद्याचे ।
कर्तव्य जाणिती जन, करणे पालन नियमांचे ।।
घडते त्यांतुनि, दर्शन तयांच्या, देश प्रेमाचे ।
आपुल्या येथे, चिरी मिरींतुनि, यत्न सुटण्याचे ।।
आपुल्या येथे, चिरी मिरींतुनि, यत्न सुटण्याचे ।।३२।।

स्वच्छता जागो जागींची, देई मनां, प्रसन्नता ।
अपुल्या येथे, असे घडणार कधी, याची चिंता ।।
अलोट वैभव देखुनि, या सु-प्रगत राष्ट्रांचे ।
स्वप्न पहावे, उद्यांच्या, अपुल्या, मायभूमीचे ।।
स्वप्न पहावे, उद्यांच्या, अपुल्या, मायभूमीचे ।।३३।।

रंगरंगील, धुंद मधुर, चिर सौख्याचा ।
निरखिला आलेख, तयांच्या उत्तुंग प्रगतीचा ।।
प्रभाव हा, देश-प्रेम, शब्द नि वेळ जपण्याचा ।
अभाव, देशीं अपुल्या, या त्रिवेणी-संगमाचा ।।
अभाव, देशीं अपुल्या, या त्रिवेणी-संगमाचा ।।३४।।

शैलेशाच्या “त्या” आदेशांवर सदैव असणे ।
अर्थ याचाच, जीवनीं आम्हा, काही नसणे उणे ।।
झाले जीवन अवघे, अतीव लोभसवाणे ।
“केसरी” च आहे जगीं, खरोखरी चलनी नाणे ।।
“केसरी” च आहे जगीं, खरोखरी चलनी नाणे ।।३५।।

— गुरुदास – सुरेश नाईक