ऐतिहासिक पाऊस !

१४ ऑगस्ट २०२१ रोजी ग्रीनलँडच्या बर्फाच्या शीटवर पडणाऱ्या पावसाच्या अहवालाने जागतिक मथळे बनवले तेव्हा जगभरातील शास्त्रज्ञांना धक्का बसला. ऐतिहासिक घटना अलीकडील इतिहासातील पहिली घटना होती आणि त्यानंतर पृष्ठभागावरील बर्फ वेगाने वितळत होता. संशोधकांनी आता या घटनेचे विश्लेषण केले आहे आणि उघड केले आहे की वर्षाच्या एका वेळी जेव्हा हंगामी वितळणे कमी होत असते तेव्हा उष्णतेच्या लाटेपूर्वी पाऊस पडला होता.

ग्रीनलँडच्या बर्फाच्या शीटवरील पाऊस ही एक विचित्र घटना होती कारण ग्रीनलँडच्या प्रचंड बर्फाच्या टोपीचा वरचा भाग बर्फाव्यतिरिक्त इतर कोणत्याही गोष्टीसाठी खूप थंड असायचा. हा अतिवृष्टी कशामुळे झाली आणि बर्फावर त्याचा कसा परिणाम झाला हे शास्त्रज्ञ आता शोधत आहेत.

जिओफिजिकल रिसर्च लेटर्स या जर्नलमध्ये प्रकाशित केलेल्या अभ्यासात, संशोधकांनी उघड केले की केवळ समिट कॅम्पमध्येच पाऊस पडला नाही तर बर्फाच्या शीटवर ठेवलेल्या नवीन स्वयंचलित हवामान केंद्रांद्वारे पाऊस मोजला गेला. डेन्मार्क आणि ग्रीनलँडच्या जिओलॉजिकल सर्व्हे (जीईयूएस) मधील ग्लेशियोलॉजी आणि हवामान विभागातील संशोधकांनी या अभ्यासाचे नेतृत्व केले.

ग्रीनलँड बर्फाच्या चादरीवर पाऊस का पडला?

युरोपियन स्पेस एजन्सीच्या कोपर्निकस सेंटिनेल- ३ या उपग्रह मोहिमेद्वारे घेतलेल्या पृष्ठभागाच्या परावर्तकता किंवा अल्बेडोच्या मोजमापांसह ग्रीनलँड स्थानकांवरील तपशीलवार डेटाचे संशोधकांनी विश्लेषण केले. ते उष्णतेच्या लाटेमुळे उद्भवले हे शोधण्यासाठी त्यांनी वातावरणातील अभिसरण नमुन्यांची माहिती देखील तपासली.

“पाऊस हाच सर्वात महत्त्वाचा घटक नव्हता. एक विडंबन आहे. बर्फ आणि बर्फाचे नुकसान पावसाने केले असे नाही, तो वितळलेल्या पाण्याचा गडद होत जाणारा प्रभाव आहे आणि या घटनेच्या उष्णतेने बर्फाच्या खालच्या तिसऱ्या भागावर गडद बर्फ आच्छादलेला बर्फ कसा पुसून टाकला,” प्रो. जेसन बॉक्स GEUS कडून आणि पेपरच्या प्रमुख लेखकाने एका निवेदनात म्हटले आहे.

संशोधकांनी नमूद केले की “ग्रीनलँडच्या उत्तरार्धात उन्हाळ्याच्या शेवटच्या महिन्यांत असामान्यपणे उबदार वातावरणातील नद्या वाहतात, ज्यामुळे वितळण्याचा हंगाम जवळ येत असताना शक्तिशाली वितळण्याची परिस्थिती निर्माण होते. ग्रीनलँडच्या पृष्ठभागावर बर्फ वितळण्याची ही अचानक वाढ कोणत्याही पावसाने जमिनीला स्पर्श न करता घडू शकते.

मुख्य अपराधी: उष्णता

या अभ्यासाने मुख्य दोषी म्हणून उष्णता ओळखली ज्यामुळे पृष्ठभागावरील बर्फ वितळला आणि काढून टाकला, ज्यामुळे पृष्ठभागावरील अल्बेडो बदलला आणि बर्फाला सूर्यापासून अधिक उष्णता शोषण्यास भाग पाडले. संशोधकांना असे आढळून आले की १९ आणि २० ऑगस्ट २०२१ दरम्यान, या वितळण्यामुळे कांगेरलुसुआक जवळील बर्फाच्या शीटच्या हिमरेषेची उंची तब्बल ७८८ मीटरने मागे सरकली.

जसजसे हिमरेषा मागे सरकली, तसतसे गडद उघड्या बर्फाचे विस्तृत क्षेत्र उघड झाले. ज्यामुळे आणखी वितळले. त्यांना आढळले की १९२० ऑगस्टच्या एका दिवशी त्यांचे संशोधन सुरू झाल्यापासून इतर कोणत्याही दिवसापेक्षा जास्त उघडा बर्फ उघडकीस आला होता.

टीमने निष्कर्ष काढला की बर्फ कसा वितळतो याची अचूक प्रक्रिया आणि गतिशीलता समजून घेण्यास मदत करते. “जरी पाऊस हा धक्कादायक आणि हवामानाच्या इतिहासातील एक मैलाचा दगड होता, तरीही आर्क्टिकच्या वाढत्या तापमानामुळे, संशोधकांना हे लवकर किंवा नंतर होणारच आहे,”

ESA म्हणाले, टीमने असे सांगितले की पाऊस समजून घेण्यापेक्षा, उष्णतेच्या लाटेची वारंवारता हे अधिक महत्त्वपूर्ण संशोधनाचेलक्ष असल्याचे दिसते.

लेखक – अथर्व मंगेश डोके

संकेतस्थळ – www.vidnyandarpan.in.net

युट्युब – Marathi Science Rural Laboratory

ई-मेल – vidnyandarpan@gamil.com