आयफेल टॉवरचे उद्घाटन

आयफेल_टॉवर ३२४ मीटर (१,०६३ फूट) उंच आहे व त्याला तीन मजले आहेत. गुस्ताव्ह आयफेल ह्या फ्रेंच वास्तूशास्त्रकाराला आयफेल टॉवर निर्मितीचे श्रेय दिले जाते. फ्रेंच क्रांतीला शंभर वर्षे पूर्ण झाल्याच्या प्रीत्यर्थ सुमारे ३०० कामगारांनी १८,०३८ अतिशुद्ध लोखंडाचे भाग वापरुन आयफेल टॉवर बांधला.

हा टॉवर लोखंडाचे १८,०३८ तुकडे २५,००,००० रिबेट्सने जोडून बांधण्यात आला आहे.

बांधकामासाठी लागलेला वेळ २ वर्षे २ महिने (१८८७-१८८९).

वजन : ७,३०० टन.

उंची : (३२४ मीटर १.०६३ फूट), १७१० पायऱ्या.

उन्हाळ्यात लोखंड प्रसरण पावून टॉवरची उंची ३.५ इंचाने वाढते.

वाऱ्याच्या जोरामुळे टॉवरचा सगळ्यात वरचा भाग १५ सेंटीमीटरने विस्थापित होतो.,

लोखंड गंजू नये म्हणून तर सात वर्षांनी टॉवरला रंग लावला जातो व त्यासाठी ५० ते ६० टन रंग लागतो.

अनेक ऐतिहासिक घटनांचा साक्षीदार आणि पॅरिसला भेट देणाऱ्या पर्यटकांसाठी मुख्य आकर्षण कोणतं हे भूगोलाच्या पुस्तकात न बघता सांगू शकाल? बरोब्बर.. ‘आयफेल टॉवर’. दरवर्षी सुमारे ६८ लाख पर्यटक आयफेल टॉवरला भेट देतात आणि टॉवरवरून दिसणारी रम्य पॅरिस नगरी, आयफेल टॉवरची रोषणाई आणि लाइट शोचा आनंद घेतात. १८८९ च्या मार्च महिन्यात फ्रान्सची राजधानी पॅरिस इथे एक जागतिक प्रदर्शन भरणार होतं व त्यासाठी प्रवेशद्वार म्हणून ‘अलेक्झांडर गुस्ताव आयफेल’ या इंजिनीअरने हा टॉवर बांधला. आयफेल टॉवर आणि आयफेल टॉवर म्हणजेच पॅरिस असं समीकरणच आज रूढ झालं आहे. पण आधुनिक इंजिनीअरिंगमधला चमत्कार समजल्या जाणाऱ्या या टॉवरवर, तो जेव्हा बांधला गेला तेव्हा त्याच्या रुक्षपणामुळे, आत्तापर्यंत दगडी इमारती, त्यात कोरलेली शिल्पं, चितारलेली चित्रं बघण्याची सवय असलेल्या फ्रेंच लोकांनी भरपूर टीका केली.

१९२५ साली फ्रेंच सरकार आयफेल टॉवर पाडणार अशी वदंता होती. या बातमीचा फायदा उठवत व्हिक्टर लस्टिंग नावाच्या भामट्याने दोन वेगवेगळ्या कंपन्यांना आयफेल टॉवर चक्क भंगारात विकून हातोहात फसवलं होतं!

दुसऱ्या महायुद्धात जर्मनीने फ्रान्सवर कब्जा केला तेव्हा फ्रेंच लोकांनी टॉवरच्या लिफ्टच्या केबल कापून टाकल्या होत्या. हेतू हा की हिटलर येईल तेव्हा त्याला पायऱ्या चढत टॉवरवर जावं लागेल. हिटलर आला, पण तो आयफेल टॉवरवर काही गेला नाही. म्हणून फ्रेंच लोकं गंमतीने म्हणतात की हिटलरने पॅरिस जिंकलं पण त्याला आयफेल टॉवर काही जिंकता आला नाही! दुसऱ्या महायुद्धाच्या शेवटी दोस्त राष्ट्र फ्रान्सची जर्मनीच्या तावडीतून सुटका करण्यासाठी येणार अशी खात्री झाल्यावर हिटलरने त्याचा फ्रान्समधला सेनापती डिट्रिश फॉन कोलटॉइट्त्स याला फ्रान्समधून माघार घेण्यापूर्वी आयफेल टॉवरसकट पॅरिस उद्ध्वस्त करण्याची आज्ञा दिली होती, पण डिट्रिशने ती आज्ञा पाळली नाही आणि आयफेल टॉवर बचावला.

— संजीव वेलणकर.

९४२२३०१७३३

पुणे.