कृष्णा- कोयना- सख्ख्या बहिणींचा प्रितीसंगम

कराडचा प्रीतिसंगम म्हणजे निसर्गाची एक कलाकृतीच आहे.

उत्तरेहून वाहत येणारी कृष्णा व दक्षिणेहून येणारी कोयना दोघी अगदी आमनेसामने येऊन एकमेकीना घट्ट मिठी मारतात आणि नंतर एकत्र पूर्वेला वाहत जातात. असे काटकोनात वाहणे सहसा नद्यांच्या स्वभावात नाही. पण कराडचा प्रीतिसंगम मात्र त्याला अपवाद.

तसे म्हंटले तर कृष्णा व कोयना सख्या बहिणीच…
महाबळेश्वर हे या दोघीँचे उगमस्थान. पण दोघींमध्ये केवढा फरक, थोरली बहिण कृष्णा समजूतदारपणे वागणारी. ही लहान मुलीसारखी डोँगर- दऱ्यांमध्ये जास्त खेळत बसत नाही. हिला घाई असते ती घाटांवर यायची, तहानलेल्या पिकांना पाणी पाजून ताजेतवाने करण्याची.

तर धाकटी बहीण कोयना म्हणजे खूप खोडकर…
डोँगरांमध्ये खेळणे हिला फार आवडते. हिचे सगळे मित्र पण असेच रांगडे… प्रतापगड, मकरंदगड, वासोटा आणि जावळीचे खोरे म्हणजे यांचे आंगण, पण धाकटी असली तरी अंगात जोर फार…
पूर्ण महाराष्ट्राला वीज पुरवते.

तर अशा या दोघी. अगदी भिन्न स्वभावाच्या पण सख्या बहिणी.

जबाबदारीने वागणारी कृष्णा तर खोडकर कोयना.

ऊसशेती पिकवणारी कृष्णा, तर भात पिकवणारी कोयना.

वाईच्या गणपतीचे पाय धुणारी कृष्णा, तर प्रतापगडच्या भवानीमातेला नमन करणारी कोयना.

पण कराडला आल्यावर दोघीँचाही ऊर दाटून येतो आणि धावत येऊन दोघी एकमेकींना आलिंगन देतात.

या प्रीतिसंगमाच्या पण दोन वेगवेगळ्या छटा आहेत. उन्हाळ्यात व हिवाळ्यात यांचे शांत व कोमल रुप दिसते. तर पावसाळ्यात याचे रौद्र रुप दिसते.

मराठी माणसाने निदान एकदा तरी कराडच्या या प्रीतिसंगमाचे दर्शन घ्यायला हवे.