लिरीक थिएटर – मॅनहॅटन, न्युयॉर्क

लिरीक थिएटर हे मॅनहॅटन न्यूयॉर्क मधील प्रमुख ब्रॉडवे थिएटर्स पैकी एक मुख्य थिएटर आहे. या थिएटरची स्थापना १२ ऑक्टोबर १९०३ साली झाली होती. या थिएटरसाठी दोन प्रवेशद्वार आहेत. यातील एक प्रवेश २१३ वेस्ट ४२ वा रस्ता (213 West 42nd Street) येथून तर दुसरा प्रवेश २१४-२६ वेस्ट ४३ वा रस्ता (214-26 West 43rd Street) येथून आहे. इ.स. १९३४ मध्ये या थिएटरला चित्रपटगृहात रुपांतरीत करण्यात आले आणि अखेरपर्यंत

म्हणजेच इ.स. १९९२ पर्यंत ते चित्रपटगृह म्हणूनच राहिले. पुढे १९९६ मध्ये थिएटरचा आतील भाग फोर्ड सेंटर बांधण्यासाठी पाडण्यात आला आणि त्याला अपोलो थिएटरच्या जागेसोबत एकत्रित करण्यात आले. याच जागेला  “लिरीक थिएटर” असे म्हणतात. या थिएटरची सध्याची आसन व्यवस्था १,२५६ इतकी आहे.

थिएटरचा इतिहास :

थिएटरचे मूळ विकासक युजिन सी. पॉटर हे होते. त्यांनी ही वास्तू मूळत: संगीतकार रेजिनाल्ड डी. कोव्हनच्या अमेरिका स्कूल ऑफ ऑपेरासाठी बांधली होती. परंतु दुर्दैवाने बांधकाम पूर्ण होण्यापूर्वीच शाळेचं दिवाळं निघाल्याने पॉटरने थिएटर आणि त्याची कार्यालयं शुबर्ट बंधूंना भाड्याने दिली. आर्किटेक्ट व्हिक्टर ह्यूगो कोहलर यांनी थिएटर डिझाईन केलं होतं. १२ ऑक्टोबर १९०३ रोजी रिचर्ड मॅन्सफिल्डच्या “ओल्ड हेडलबर्ग” या कार्यक्रमाच्या निर्मीतीसह
ते पुन्हा सर्वांसाठी खुलं करण्यात आलं. लिरीक थिएटरमध्ये मूळत: १३५० इतकी आसनव्यवस्था होती. त्यात दोन बाल्कनीज आणि सभामंडपाच्या (हॉल) प्रत्येक बाजूला ९ बॉक्स इतकी जागा होती. व्यावसायिक थिएटरसाठी ही फारच मोठी जागा होती म्हणून प्रत्येक बाजूच्या वरच्या रांगेतील ६ बॉक्स कमी करण्यात आले.

थिएटरमध्ये होऊन गेलेले उल्लेखनीय प्रयोग :

20 व्या शतकाच्या सुरुवातीच्या दशकात लिरिक थिएटरने अनेक उल्लेखनीय कार्यक्रमांचे आयोजन केले. त्यावेळी विल्यम शेक्सपियर यांनी अनेक नाटकांची निर्मिती केली, कधीकधी बहुतेक वेळा, द मर्चंट ऑफ व्हेनिस, जे पहिल्यांदा १९०४ मध्ये तयार केले गेले आणि १९०७ मध्ये तीन वेळा पुन्हा पुनरुज्जीवीत करण्यात आले. हॅमलेट आणि ओथेल्लो या दोन दिग्गज कलाकृतींची तीनदा निर्मिती १९०७ ते १९१४ या काळात झाली. इतर शेक्सपियर क्लासिक्समधून द टॅमिंग ऑफ द श्रीव्ह, द ट्वेल्थ नाईट, रोमियो आणि ज्युलिएट, किंग लिर, मॅकबेथ आणि ज्युलियस सीझर यांचा समावेश आहे.

१९०६ मध्ये सारा बर्नहार्ट लिरिकमध्ये दिसली. १९१८ मध्ये, सिगमंड रोमबर्गची लोकप्रिय ओपेरेटा मेटाइम तयार झाली. १९२५ मध्ये, मार्क्स ब्रदर्स त्यांच्या सर्वात आधीच्या ब्रॉडवे शो, कोकोनट्समध्ये दिसला, जो १९२९ मध्ये ब्रदर्सचा पहिला वैशिष्ट्यीकृत चित्रपट होता. फ्लोरेन्झ झिगफील्डने तेथे कमीतकमी तीन कार्यक्रमांची निर्मिती केली, ज्यात १९२७ मधील रिओ रीटा आणि १९२८ मध्ये द थ्री मस्कीटियर्सचा समावेश होता.१९२९ मध्ये कोल पोर्टरची म्युझिकल फिफ्टी मिलियन फ्रेंचियनचा प्रयोग या थिएटरमध्ये करण्यात आला.

जेव्हा कोणी न्युयॉर्कला जाईल, तेव्हा या थिएटरला भेट अवश्य द्या.

पत्ता : मॅनहॅटन , न्यूयॉर्क – युनायटेड स्टेटस्

संपर्क : www.lyricbroadway.com / (+)१ ८७७-२५०-२९२९

Image Courtesy : Manuel Harlan 

— आदित्य दि. संभूस (कलाकार, दिग्दर्शक, लेखक)