“बापरे , चष्मा फुटलाच कि !” आता त्याच्यावर ,चुकून का होईना , बसल्यावर काय होईल ?
मला खूप लहानपणा पासून चष्मा लागलाय ,म्हणजे लावायला लागला . याला माझे क्रिकेटचे वेड कारणीभूत होते . असेन दहा बारावर्षाचा ,फॉरवर्ड शॉर्ट लेग माझी फिल्डिंग पोझिशन , नेहमीचीच . तेव्हा आजच्या सारखी हेल्मेट्स नव्हती . त्या दिवशी काय झाले माहित नाही , बॉल बुलेटच्या वेगाने माझ्या डोक्यावर आदळला . खाली पडलो . हॉस्पिटल . दोन दिवस कोमात होतो म्हणे . दोन दिवसांनी डोळे उघडले ,तर अंधुक दिसू लागले . खूप तपासण्यांती पाऊण इंच जाडीच्या भिंगाचा चष्मा डोळ्याला लागला ! वर ‘नेहमी वापरा . काढू नका . नजर खूप कमजोर झालीय आणि ती सुधारण्याचा शक्यता शून्य आहे! तेव्हा काळजी घ्या !’हा सल्ला हि दिला . तेव्हा पासून म्हणजे बारा पंधरा वर्षां पासून चष्मा वापरतोय . इमर्जन्सी साठी एक स्पेअर सेट ठेवतो . कारण याचे ग्लासेस पटकन मिळत नाहीत . आज नेमका स्पेअर सेटहि कामी आला ! आता चार सहा दिवस घरीच राहावे लागणार . कालीला कळवू का ?नको . धडपडत येईल , ताडताड बोलेल . त्याच काही नाही म्हणा पण तिला त्रास होईल ,येण्या जाण्याचा . तिला त्रास देणं माझ्या जीवावर येत .
मी लेन्सकार्टच्या दुकानाला फोन करून माझ्या ग्लासेसची स्पेसिफिकेशन्स दिली . चार सहा दिवसांनी डिलेव्हर करतो म्हणाला .
मोबाईल वाजला .
“हा बोल काली !”
“कुठे आहेस ?”
“मी –मी . चेन्नईत आहे . मिटिंग साठी आलोय ! चार दिवसात परततोय !”
“आला कि कळावं . वाट पाहतोय ! हा फार सिगरेटी फुंकू नकोस !”
“आग ,मी सिगरेट सोडली —–”
तिने फोन कट केला . हि न अशीच आहे . निर्णय सांगून फोन बंद करते . ऐकून पण घेत नाही . मी तिला एकदा विचारलं पण होत, कि ती अशी का करते ? काय म्हणाली माहित आहे ? ‘ मला माहित असत तू काय सांगणार ते ! ‘ काली म्हणजे कालिंदी . मी तिला कालीच म्हणतो . नावावर जाऊ नका चांगला कोकणस्थी रंग आहे ! ती खूप अपिलिंग ,सेक्सी, आयटम वगैरे अजिबात नाही . पण ती खूप खूप लोभस आहे ! मला ती तशीच आवडते . ती खूप वेगळी मुलगी आहे . तिला आणि मलाही आमचं प्रेम मिरवावे वाटत नाही . तीन वर्ष झाली ,आम्ही एकमेकांना ओळखतोय . पण अजून एकदाही मी किंवा तिने I LOVE YOU म्हणलेले नाही . त्याची गरज आम्हास कधी पडली नाही आणि पडणार हि नाही .
०००
चष्मा आला तसा ,अधाश्यासाखा घराबाहेर पडलो . सी. सी . डे . गाठून कालीची वाट पाहू लागलो . घड्याळात पहिले पाचचा सुमार होता .
“कशी झाली मिटिंग ?”
काली या स्काय ब्लु ड्रेस मध्ये काय क्युट दिसतीय !
“सुरश्या , मी काय म्हणतेय ?”
” काले ,तू खुप्प खास दिसतेस . ”
“माझ्या प्रश्नाचं उत्तर ?”
” सॉरी , काले ,माझी मिटिंग नव्हती ! माझा चष्मा फुटला होता . ! तू धावत येशील म्हणून मिटिंग चा बहाणा —–“मी दोन्ही कान पकडून तिची माफी मागितली . नाही ,मला तिच्याशी खोटे बोलतायेत आणि मला ते खोटे लपवताही येत नाही . पटकन एक्सपोज होतो .
“तुन खरच बावळट आहेस . अरे हेच फोनवर सांगितले असतेस तर भात -खिचडी नसती का आणली मी?”
“म्हणूनच नाही सांगितलं !”
कालीचा पटकन समजून घेण्याचा अन चटकन माफ करण्याचा गुण वाखाणण्याजोगा आहे .
“बर ,आधी ते डोळ्यावरच झापड काढ , मला तुझे डोळे पाहूदे ! ”
“अन ते कशाला ? ”
“हेच पाहायचाय कि तू इतके दिवस घरी काय करत होतास . सिग्रेटी किती ओढल्यास ?काय दारू बिरू पिलास का ?”
“मग मी सांगतो ना ? अन तिथं तुला काय दिसणारय ?”
“नो ! मला तुझ्या डोळ्यात सगळं दिसत ! ”
हि न बया ऐकायची नाही . हिला काय माझ्या डोळ्याचं वेड आहे माहित नाही . चार सहा दिवस झाले कि ‘डोळे बघू . ‘ म्हणते . मी चष्मा काढला . मला नजरेला काहीतरी वेगळं जाणवलं . पण कळालं नाही . कालिंदीचा चेहरा , चष्म्या शिवाय जरा स्पष्ट वाटला .
“बापरे ! सुरश्या , आज तुझे डोळे काय भयानक दिसताहेत ?”
“का ग ,काय झालं ?”
“तुझे डोळे बघून मला आबाची आठवण होतीय !” आबा म्हणजे कालीचे आजोबा . जगाच्या पाठीवर मी , वॅनिला आईस्क्रीम ,आणि आबा यांच्या इतके तिला काहीच प्रिय नाही .
“आबा ?”
“हा , त्यांच्या कडे एक चांदीची डबी आहे . त्यात ते त्यांची काळपट तपकीर भरून ठेवतात . त्या तपकिरीच्या रंगाचे तुझे डोळे दिसताहेत ! पण आज न मला त्यात एक अजब निळसर झाक दिसली ! ”
“काले तू दिवसेनदिवस खोडकर होत चालीयस ! कितीदा तरी माझे डोळे निरखून पाहतेस . दर वेळेस तुला काहीतरी नवच दिसत ! मागल्या वेळेस ‘काळेकुट्ट कावळ्या सारखे ‘, आज काय तर तपकिरी वर निळसर झाक !”
“नाय रे , आज एकदम खर्र संगतीय !”
खूप गप्पा मारून ,कोल्डकॉफी विथ आईस्क्रीम खाऊन (कि पिऊन )काली निघून गेली . नवाचा सुमार झाला होता . काली सोबत वेळ कसा जातो कळत नाही . बहुदा आयुष्य कसे संपले हे हि कळणार नाही !
मी सहज चष्मा डोक्यावर सरकवला .पुन्हा मघासारखेच काहीसे वेगळे जाणवले ! एस ! सभोवतालचं जग कृष्णधवल दिसत होते ! म्हणजे कलर ब्लाइंड झालो कि काय ? पुन्हा चष्मा लावला ,तर जग सामान्य ,विविध रंगातील . !
००० मग मला तो चाळाच लागला . आधन -मधनं मी चष्मा काढून पाहू लागलो आणि फरक मनात नोंदवू लागलो . या नोंदीतून मला विस्मयकारक वस्तुस्थितीची जाणीव होऊ लागली . चष्म्या शिवाय मला कृष्ण-धवल दिसतंय . दुसरा बदल जाणवू लागला कि वरचेवर अस्पष्टपणा निवळतोय ! दृश्य सुस्पष्ट होत चालली आहेत ! पांढरा आणि काळा या पट्ट्यातले सर्व ग्रे शेड स्पष्ट दिसत होते ! जग, जुन्या सिनेमा सारखे काळे -पांढरे तरी रसरशीत आणि जिवंत दिसत होते ! पण या शिवाय काही तरी जाणवत होते ! पण उमगत नव्हते .
सकाळी दुधाची पिशवी आणायला मुद्दाम बिन चष्म्याचा गेलो . नो प्रोब्लेम ! रंगा शिवाय सबकुछ ओ के ! संध्याकाळी पुन्हा ‘ नो ग्लासेस ‘ ट्राय केले . चष्मा पुन्हा घातला ,पुन्हा काढला . मग मात्र खात्रीच पटली ! सकाळ आणि संध्याकाळच्या ग्रे कलर मध्ये किंचितही फरक नव्हता ! रंगाची तीव्रता सारखीच होती ! म्हणजे — या ग्रे कलरला –काळा वेळेचे बंधन नव्हते ? इतक्यात निर्णय नको रात्रीची नोंद घेऊन पाहू . माझा अंदाज खरा ठरला . रात्री पण दृश्यात सेम इंटेन्सिटी होती ! या शिवायहि काही तरी आपल्या आकलनातून निसटतंय असे राहून राहून वाटत होते ! पण काय ?
००० मी फोन करून कालीला हा प्रकार सांगितला .
“ठीक आहे ! मी अपॉइंटमेंट घेते ! तू टेन्शन घेऊ नकोस ! ”
“कसली अपॉइंटमेंट ? डोळ्याच्या डॉक्टरची ?”
” ना !सायकिऍट्रिसची !”
“काय ?”
“मॅड झालास ! म्हणे सकाळ ,दुपार सारखाच दिसतंय !”
“काले ,खरं सांगतोय !”
“स्टुपिड ! मॅडकॅप !”
तिने फोन कट केला .
००० माझ्या आकलनातून जे सुटतंय असे जे मला राहून राहून वाटत होते ते अचानक मला जाणवले ! आणि —आणि ते सूर्यप्रकाश इतके मला स्पष्ट दिसत होते ! प्रत्येक वस्तूला , मग ती सजीव असो व निर्जीव प्रकाशात तिची सावली पडते . हे नैसर्गिक होते . तशा सगळ्यांच्या सावल्या मला दिसत होत्या . पण काही जणांना अजून एक सावली मला स्पष्ट दिसत होती ! ती पांढऱ्या रंगाची होती ! ती समोरच्या बाईला , कुत्र्याला , गाईला , माणसाला होती ,पण लाईटच्या पोलला नव्हती , कारला नव्हती ! म्हणजे पांढरी छाया फक्त सजीवांना होती ! मी माझ्या समोर पहिले ,माझे पांढरी छाया माझ्या समोरच्या बाजूस दिसत होती . मागे मान करून पहिले मागे नेहमीची सावली होती . मला काय वाटले कोणास ठाऊक मी पूर्ण म्हणजे एकशे ऐन्शी कोनातून वळलो . आता दोन्ही -पांढरी आणि काळी छाया एकत्र होत्या ! मी इतरांच्या पांढऱ्या छाया बारकाईने पहिल्या . माझा अंदाज खरा होता . काळी सावली प्रकाशाच्या दिशेवर अवलूंबून होती , पण पांढऱ्या छायेला प्रकाशाशी काही देणं घेणं नव्हते ! ती त्या जिवाच्या समोरच्याच बाजूला पडत होती !
पण हे – हे सार मलाच का दिसत होत ?
००० अर्धवट झोपेत होतो . अंतर्मन काळ्या -पांढऱ्या छायेच्या गुंत्यात काही तरी सुचवू पाहत होते . मधेच काली स्वप्नात दिसत होती . ती काय बोलतीय ?
” सुरश्या , काळी सावली आपल्या भूतकाळाची असते !”
” मग ,पांढरी ?”
“तुलाच दिसतीय , तूच विचार कर !” ती खळखळून हसतोय !
काळी जर भूत काळाची तर मग पांढरी वर्तमानाची ? का भविष्य काळाची ?
झोप आणि विचारांची शृंखला मोबाईलच्या आवाजाने तुटली . रात्रीचे तीन वाजले होते .
” हा बोल. काली ” असा अपरात्री काली कधीच फोन करत नाही . आम्ही रात्री नऊ ते सकाळी नऊ कधीच फोनवर भेटत नाही .
” आबा दवाखान्यात ऍडमिट आहे ! जिन्यातून पडलाय !तू ये !मी खूप घाबरलीयय ! आई-बाबा कोकणात गेलेत !”
” हॉस्पिटल बोल ! आलोच ! ”
मी हॉस्पिटलला पोहंचलो . घाबरी काली गळ्यात पडली .
“काले ,घाबरू नकोस ! आपण करू सार नीट ! ”
आबा डोक्याला बँडेज लावून सलाईनवर होते . प्रकृती ‘स्टेबल ‘ असल्याचे डॉक्टर म्हणाले !पण धोका टळला नव्हता !
मी कालिंदीच्या आई – बाबाना फोन केला . ते परत निघाले होते . दुपारी अकरा -बारा पर्यंत पोहंचणार होते . मी कालीला घेऊन कँटीनला आलो . आम्ही कॉफी घेतली . मी आल्याने आणि कॉफीने काली थोडी स्थिरावली होती .
“काले , आता कस वाटतंय ?”
“तुला पाहिलं कि खूप धीर आला रे . ”
बाहेर आता फटफटलं होत . कॅन्टीन बाहेर मोकळ्या लॉन वर काही सिमिटाची बाकडी ठेवली होती . त्यातल्या एका बाकड्यावर आम्ही बसलो . समोरच्या झाडीतून कोवळी ऊन लॉनवर उतरत होती .
मी समोर पहिले माझी आणि कालीची पांढरी छाया एकत्र दिसत होती ! मी स्वतः शी हसलो .
” कारे ?का हसतोयस ?”
“काहि नाही , उगाच !”
” अन हे काय सुरश्या ?तू बिन चष्म्याचाच आलास ?”
” अग घाईत आलोना ! विसरलो !”
“ये ! ते बघ ! गुबगुबीत मांजर तुझ्या पाया जवळ बसलंय !”
मी पायाकडे पाहिलं . एक गोजिरवाणं, क्युट मांजर माझ्या बुटाला टेकून कोवळं ऊन खात होत . मी हलकेच त्याला उचलून घेतलं . बापरे हे काय ? या -या मांजराला ती पांढरी छाया दिसत नाहीय ! असे कसे ? मला आहे . कालीला आहे . मग या मंजरालाच का नाही ? मांजराच्या देहाची उष्णता मला जणवतीय , आणि तरी —- का माझी थेयरी चुकतीय ?
मी अचानक त्या मांजराला घेतलेलं त्याला आवडलं नसावं . त्याने फटक्यात आपला नख बाहेर काढलेला पंजा माझ्या गालावर जोरकस मारला आणि जीव एकवटून माझ्या हातून सुटका करून घेतली . पण त्याचे दुर्दैव , त्याने जी उडी घेतली ती नेमकी येणाऱ्या बाईकच्या चाकासमोर . पायाखाली एखादी वाळलेली फांदी यावी आणि ती मोडावी तसा आवाज झाला ! त्या आवाजाने माझ्या अंगावर सरसरून काटा आला .! क्षणा पूर्वी माझ्या जे हातात होत ते क्युट मांजर मेल होत !
“ई SSS !”दोन्ही हात कानावर ठेऊन काली किंचाळली .
बापरे !या मांजराला पांढरी छाया नव्हती ! म्हणजे त्याने भविष्य संपले होते ! काळाने डोळ्या देखत झडप घातलीच ! माझ्या हाती थोडा वेळ ते विसावल असत तर ? तर कदाचित जगल असत !
” तू त्या मांजराला सोडायला नको होत ! हा मला अपशकुन वाटतोय ! “काली रडवेल्या सुरात म्हणाली .
तेव्हड्यात तिचा मोबाईल वाजला .
“हॅल्लो —आबा SSS —“ती आबाच्या वॉर्ड कडे धावली . मी हि मागे पळालो .
आबाला व्हेंटिलेटर लावत होते . दोन्ही हातात सलाईनच्या सुया होत्या ! डॉक्टरांची धावा -धाव वाढली होती !
“व्हेरी सिरिअस ! मे गो इन कोमा ! “माझ्या प्रश्नार्थक चेहेऱ्याला डॉक्टरांना खालच्या आवाजात उत्तर दिले ! काली तोंडात दुपट्ट्याचा कोंबून रडत होती !
मी निरखून पहिले . आबांची पांढरी छाया उघडझाप करत होती ! काही क्षणात चमत्कार झाल्याप्रमाणे पांढरा ग्लो वाढू लागला ! त्या छायेची उघडझाप पूर्णपणे थांबली होती . !
मी कालीला हलकेच त्या रूम बाहेर काढले . दाराच्या बाहेरच्या खुर्चीत बसवले .
” काले , बी ब्रेव्ह . अशी रडू नकोस ! मी काय सांगतो ते नीट ऐक . आजोबा शंभर टक्के बरे होणार आहेत ! आणि आपल्या पायानी चालत घरी जाणार ! ”
“खोटी आशा नको दाखूस ! आबा कोमात सरकतोय !अन तू म्हणतोस चालत घरी जाणार ! तू वेडा झालास !”
तेव्हड्यात कालीचे आई -बाबा आले . कालीने , रडण्याचा पहिला बहर सम्पल्यावर , सर्व घटना त्यांना सांगितल्या .
” कालू ,तू आता घरी जाऊन विश्रांती घे . आम्ही आहोत येथे . रात्रभर जागरण झालाय तुला . ” कालीची आई म्हणाली .
“काकू ,मी कालिंदीला सोडतो घरी . ”
“थँक्स , तुझी खूप मदत झाली . “कालीचे बाबा मला म्हणाले .
मी कालीला घेऊन घरी निघालो . एका उडपी हॉटेलसमोर गाडी थांबवली . काली नाही म्हणाली तरी तिला भूक लागलीच असणार . डोसा ,कॉफी झाली . काली आई बाबा आल्याने थोडी स्टेबल झाली होती . तरी सिरीयसच वाटत होती .
“काले , कम ऑन . आजोबाना काही होणार नाही !”
“कशावरून ?”
” माझे म्हणणे खरे झालेतर काय देणार ?”
“काय देऊ ?”
“माझ्याशी लग्न करशील ?”
” बेकूफ ! — नाही तरी तुझ्याशीच लग्न करणार आहे !”
००० अर्थात माझे म्हणणे खरे झाले . दोन दिवसांनी आजोबा डॉक्टरांना आश्चर्यात टाकून , स्वतःच्या पायानी हॉस्पिटल बाहेर पडले ! कालीच्या बाबानी गाडी आणली होती . कालीने आजोबाना मागच्या सीटवर बसण्यासाठी मदत केली . बाबा ड्रायव्हिंग सीटवर होते . गाडी निघाली की मी हि बाईकला किक मारणार होतो . काली आजोबा शेजारी बसण्यासाठी कारला वळसा घालून ड्राइव्हर साईडचे दार उघडण्याच्या बेतात होती .
“काली SSS “मी ओरडलो . जिवाच्या आकांताने झेप घेतली ! तिच्या कमरेला मिठी मारून तिला होईल तितक्या दूर लोटली ! कारण तिच्या समोर तिची पांढरी छाया दिसत नव्हती ! मागून येणाऱ्या त्या काळ्या कारने मला उडवले ! मी आणि कालीच्या कारचे मागले दार काळ्या कारच्या बोनेटला लटकत होतो ! काली कपडे झटकत उठत होती ! मी पाहिले माझी पांढरी छाया माझ्या सोबत नव्हती ! ती –ती काली सोबत होती ! आता तुमच्या पासून काय लपवू ? तिला ढकलताना मीच ती तिच्या सोबत दिली होती ! ती आता तिच्या सोबतच रहाणार होती ! मेंदूने कार्य थांबले आणि मी बॉनेट वरून गळून पडलो .
— सु र कुलकर्णी
आपल्या प्रतिक्रियांची वाट पहातोय . पुन्हा भेटूच . Bye .
