रमाबाई महादेव रानडे

न्यायमूर्ती रानड्यांच्या कार्यापासून प्रेरित होऊन रमाबाई स्त्री समाज सुधारणा चळवळीमध्ये सामील झाल्या. स्त्रियांच्या समस्येला वाचा फोडण्यासाठी आणि व्यासपीठ निर्माण करण्यासाठी “हिंदू लेडीज सोशल क्लब”ची मुंबईमध्ये स्थापना केली. पुण्यातील “सेवा सदन” या संस्थेच्या अध्यक्षपद त्यांनी भूषवले. सेवा सदनचा झपाट्याने झालेला विस्तार आणि प्रसार हा रमाबाईंच्या ध्यासाचेच द्योतक आहे. समाजातील वाईट रूढी, परंपरा यांना विरोध करत त्यांनी अस्पृश्यता, बालविवाह आणि सती या प्रथांविरोधात आवाज उठवत व ठाम भूमिका घेऊन समाजाचे मतपरिवर्तन करून, आपल्या सेवेचे व्रत अखंडपणे सुरू ठेवण्यातच रमाबाईंच्या जीवनाचे मुख्य कर्तव्य होते.१९१३ साली गुजरात आणि काठेवाड येथील दुष्काळग्रस्त भागांना भेट देऊन दुष्काळपीडितांना मदत केली. आयुष्याच्या अखेरच्या काही वर्षांमध्ये त्या आपल्या सेवा सदनच्या कार्यकर्त्यांसोबत आषाढी आणि कार्तिकी वारीच्या वेळी आळंदीला जात असत. तेथे सेवा सदनच्या कार्यकर्त्या वारीला आलेल्या स्त्री वारकऱ्यांना मोफत औषधोपचार करीत असत. त्यांच्या अशा सामाजिक कार्यातून समाजसेवेच्या कार्यात एकूणच स्त्रियांचा सहभाग वाढत गेला. इ.स. १९०४ मध्ये जेव्हा रामकृष्ण गोपाळ भांडारकर, श्री. भाजेकर आणि सामजिक चळवळीतील नेत्यांनी अखिल भारतीय महिला परिषद आयोजित करण्याचे ठरवले तेव्हा त्यांनी रमाबाईंकडे या कार्याची सूत्रे सपूर्द केली. रमाबाई रानडे यांच्या अध्यक्षतेखाली या परिषदेचे पहिले अधिवेशन डिसेंबर १९०४ रोजी मुंबई येथे भरले होते.

रमाबाई रानडेंच्या सन्मानाप्रीत्यर्थ त्यांच्या जन्मशताब्दी वर्षात भारतीय टपाल खात्याने १५ ऑगस्ट १९६२ रोजी त्यांचे छायाचित्र असलेले पोस्टाचे तिकीट प्रकाशित केले होते.

अधिक माहितीसाठी येथे क्लिक करा.