कांबळे, उत्तम

जन्म : 31 मे 1956

उत्तम कांबळे हे कुटुंबातील शिकलेली पहिली व्यक्ती. त्यांची आई शेतमजूर होती. घरात हालाखिचे दिवस होते. हातावर पोट चालणार घर.. त्यामुळे उत्तम कांबळे यांनी कंपाऊंडर, विक्रेता, हमाली, बांधकाम मजूर, ओरडून पेपर विकणे आदी सर्व कामे करत आपलं शिक्षण पूर्ण केले. परिस्थितीचे टक्के टोणपे खात..त्यांनी स्वत:ला घडविले… पत्रकार..संपादक..लेखक म्हणून आता त्यांना जग ओळखते… त्यांनी ठाणे येथे झालेल्या ८४व्या अखिल भारतीय मराठी साहित्य संम्मेलनाचे अध्यक्षपदही भुषविले… त्यांची काही विस्तारीत माहिती.

कौटुंबिक माहिती :
पत्नी लता (शिक्षिका), चार्वाक व आशय हे दोन मुलगे, तसेच आई, भाऊ, बहिणी.

व्यवसाय : पत्रकार.

अनुभव :

* दै.समाज, कोल्हापूर (1979 ते 1982)
* बातमीदार, सकाळ, कोल्हापूर (1982)
* उपसंपादक (1 एप्रिल 1983 ते 30 जून 1987)
* ज्येष्ठ उपसंपादक (1 जुलै 1987)
* वृत्तसंपादक, सकाळ (नाशिक) 29 ऑगस्ट 1989.
* कार्यकारी संपादक, सकाळ (नाशिक) 21 जुलै 1992.
* संपादक : 1 मे 1994 ते 15 ऑगस्ट 2005)
* संपादक – न्यूज नेटवर्क (16 ऑगस्ट 2005 ते 9 मे 2009)
* मुख्य संपादक – सकाळ माध्यम समूह (10 मे 2009 पासून)

अध्यापनाचा अनुभवः

1.शिवाजी विद्यापीठात वृत्तविद्या विभागात दोन वर्षे.
2. नाशिकच्या एच.पी.टी. महाविद्यालयातील वृत्तविद्या विभागात दोन वर्षे.

साहित्यलेखः कादंबर्‍या (2)
1) श्राध्द – (तीन आवृत्त्या) (पहिली आवृत्ती मार्च 1986)
2) अस्वस्थ नायक – (पहिली आवृत्ती जानेवारी 2000)
*कथासंग्रह (5)
1. रंग माणसांचे – (दोन आवृत्त्या) (प्रथम आवृत्ती 1995)
2. कथा माणसांच्या – (पहिली आवृत्ती एप्रिल 2001)
3. कावळे आणि माणसं – (पहिली आवृत्ती 1998)(दोन आवृत्त्या)
4. न दिसणारी लढाई ( पहिली आवृत्ती मे 2008)
5. परत्या (मे 2010)
*ललित (3)
1. थोडंसं वेगळं – (पहिली आवृत्ती 30 जून 2002)
2. कुंभमेळ्यात भैरू – (2003)
3. निवडणुकीत भैरू – (जुलै 2004)

संशोधनपर ग्रंथ (5)
1. देवदासी आणि नग्नपूजा – (सात आवृत्त्या) (प्रथम आवृत्ती – जुलै 1988)
2. भटक्यांचे लग्न – (पाच आवृत्त्या) (प्रथम आवृत्ती – फेब्रु. १९८८)
3. कुंभमेळा साधूंचा की संधीसाधूंचा?(दोन आवृत्त्या) (प्रथम आवृती- ऑक्टो1991)
4. अनिष्ट प्रथा – (तीन आवृत्त्या) (प्रथम आवृत्ती – मार्च 1991)
5. वामनदादांच्या गीतातील भीमदर्शन.(सप्टेंबर 2004)

काव्य (2)

1.जागतिकीकरणात माझी कविता – (जानेवारी – 2006)
2. नाशिक तू एक सुंदर कविता – (मे – 2008)
* संपादने (7)
1. गजाआडच्या कविता (पहिली आवृत्ती फेब्रुवारी 2002)(कन्नड आवृत्ती प्रसिध्द)
2. झोत ः सामाजिक न्यायावर (फेब्रुवारी 2006)
3. प्रथा अशी न्यारी (दोन आवृत्त्या) (प्रथम आवृत्ती – मार्च 1991)
4. रावसाहेब कसबे यांचे क्रांतीकारी चिंतन (ऑगस्ट 2006)
5. शेतकर्‍यांच्या आत्महत्या ः एक शोध (संशोधन) (एप्रिल – 2006)
6. जागतिकीकरणातील मराठी कविता (मे – 2009)
7. जागतिकीकरणाची अरिष्टे (फेब्रुवारी – 2010)

 अग्रलेखांचे संपादन (1)
1) डोंगरासाठी काही फुले (जानेवारी – 2008)
* मुलाखती संपादन (1)
1) लढणार्‍यांच्या मुलाखती (जानेवारी – 2008)

 आत्मकथने (3)
1. वाट तुडवतांना ः (मे 2003) – पाच आवृत्त्या
2. आई समजून घेताना ( ऑगस्ट 2006) – नऊ आवृत्त्या
3. एका स्वागताध्यक्षाची डायरी ( एप्रिल – 2008)

 पुस्तिका (10)
1. नव्या शतकात संतसाहित्य टिकेल काय? (दोन आवृत्त्या) (पहिली आवृत्ती 1998)
2. राजर्षी शाहू महाराज आणि वेदोक्त प्रकरण (जुलै 2004)
3. राजर्षी शाहू महाराज आणि महिला मुक्ती (जुलै 2003)
4. महात्मा फुल्यांची जलनीती दोन आवृत्त्या) (2005)
5. जागतिकीकरण आणि दलितांचे प्रश्न (सप्टेंबर 2002)
6. आंबेडकरी संमेलनातील अध्यक्षीय भाषण (जानेवारी 2006)
7. कामगार साहित्य संमेलनातील अध्यक्षीय भाषण (जानेवारी 2006)
8. आंबेडकरी साहित्य (अमरावतीमधील भाषण) (जानेवारी – 2008)
9. स्वागतास उभा मी-सांगली अ.भा.साहित्य संमेलनात स्वागताध्यक्ष म्हणून केलेले भाषण (2008)
10. ओबीसींचे राजकारण (जुलै 2008) (चार आवृत्त्या)

* गुजरातमधील इयत्ता अकरावीच्या मराठी मुलांच्या पाठय़पुस्तकासाठी लेखन.
* गुलबर्गा विद्यापीठात आई समजून घेताना एम.ए.च्या अभ्यासकऎमासाठी
* कर्नाटकात `वाट तुडवताना’ या आत्मचरित्रावर एम.फिल. पूर्ण
* कर्नाटक विद्यापीठात `वाट तुडवताना’ एम.ए.च्या अभ्यासकऎमासाठी
* शिवाजी विद्यापीठात एका विद्या ्थ्याकडून एम.फिल. पूर्ण
* विजापूर महिला विद्यापीठात `आई समजून घेताना’ बी.ए.च्या अभ्यासकऎमासाठी
* `पोरासाठी चार शब्द` या कवितेचे शालेय शिक्षण राज्यमंत्री फौजिया खान यांच्याकडून विधान परिषदेत वाचन (6-4-2010)
* `आई समजून घेताना’ पुस्तकाचे अंधासाठी Talking Book ब्रेललिपीत रूपांतर,
* `आई समजून घेताना’ पुस्तकाचे कन्नड व इंग्रजीतही अनुवाद प्रसिद्ध.
* `वाट तुडवतांना` या ग्रंथाचा हिंदी अनुवाद प्रसिद्ध.
* `वाट तुडवतांना` उ.महाराष्ट्र, नांदेड आणि मुंबई विद्यापीठात अभ्यासक्रमासाठी.
* `जागतिकीकरणातील मराठी कविता` अमरावती विद्यापीठात अभ्यासक्रमासाठी
* `देवदासी आणि नग्नपूजा` या पुस्तकाचा हिंदी अनुवाद.
* चार विद्यार्थ्यांकडून पी.एचडी साठी संशोधन सुरू.
* काही कविता व कथांचा हिंदी, कन्नड, इंग्रजी व मल्याळी भाषेत अनुवाद.
* `जलसाक्षरता’ प्रकल्पाची `सकाळ’च्या माध्यमातून अंमलबजावणी.
* भटके, देवदासी आदी उपेक्षितांच्या चळवळीत सहभाग.
* एक प्रभावी वक्ता.

अध्यक्ष.

1) प्रज्ञासूर्य साहित्य संमेलन, बुलढाणा
2) बंधुता साहित्य संमेलन, नाशिक (22 फेब्रुवारी.2004)
3) शब्दगंध साहित्य संमेलन, सांगली
4) नववे अ. भा. आंबेडकरी साहित्य संमेलन, वणी (यवतमाळ) (13जाने.2006)
5) तेरावे कामगार साहित्य संमेलन, अमरावती (20,21 जाने.2006)
6) दुसरे ग्रामीण मराठी साहित्य संमेलन, येळ्ळूर, कर्नाटक ( 4 फेब्रुवारी 2007)
7) अध्यक्ष – सहावे महाविद्यालयीन मराठी साहित्य संमेलन, दादर (5 सप्टे.2009)
8) 81वे अ.भा.मराठी साहित्य संमेलनाचे स्वागताध्यक्ष-सांगली(18 ते 20 जाने.08)
9) उद्घाटक – नववे बंधुता साहित्य संमेलन, (23 फेब्रुवारी2008)
10) उद्घाटक – जागतिक आयुर्वेद परिषद, थायलँड (23 ऑगस्ट 2008)
11) उद्घाटक – 40 वे अंकुर साहित्य संमेलन, चाळीसगाव (4 नोव्हें.2008)
12) उद्घाटक – लोकशाहीर अण्णाभाऊ साठे साहित्य संमेलन, नगर (21 मे.2010)
सहभागः 1) अखिल भारतीय साहित य संमेलन,आळंदी (1 ते 4 फेब्रुवारी1996)
2) अखिल भारतीय साहित्य संमेलन, इंदूर (19 फेब्रुवारी2001)

पत्रकारितेसाठी त्यांना एकूण – 53 पुरस्कार मिळाले

1. उत्तम लेखनासाठी मुंबई मराठी पत्रकार संघाचा पुरस्कार.
2. सामाजिक प्रश्नावरील लेखनासाठी `डॉ. ना. भि. परूळेकर’ पुरस्कार.
3. पत्रकारितेसाठी `दर्पण’ पुरस्कार. (जानेवारी – 1993)
4. अंधश्रध्दा निर्मूलन व धर्म चिकित्सेसाठी `आगरकर’ पुरस्कार. (सप्टेंबर 1995)
5. सिन्नर तालुका पत्रकार संघातर्फे `प्रकाशशेठ शहा’ पुरस्कार.
6. `दीन बंधू’ पत्रकारिता पुरस्कार. (फेब्रुवारी 2004)
7. महाड येथील `जनार्दन मवाडे स्मृती’ पुरस्कार. (मार्च – 2004)
8. भालेराव प्रतिष्ठान, जळगावतर्फे `दलित अस्मिता पुरस्कार’ (फेब्रुवारी 2005)
9. महात्मा फुले समता परिषदेतर्फे `समता पुरस्कार’. (नोव्हेंबर 2005)
10. भवतु सब्ब मंगलम संस्था, मुंबईतर्फे `डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर’ पुरस्कार.
11. रत्नागिरी येथील महाराष्ट्र पत्रकार संघातर्फे `संपादक भूषण’ पुरस्कार.
12. दया पवार प्रतिष्ठानतर्फे `दया पवार’ साहित्य पुरस्कार.
13. पुण्यातील लोकजागर पुरस्कार (जाने.2008)
14. जगसिंगपूरमधील चंद्रभागातिरी पुरस्कार ( जानेवारी – 2008)
15. सांगलीतील प्रतिष्ठा प्रतिष्ठानचा पुरस्कार
16. पत्रकारितेसाठी सह्याद्री वाहिनीचा `नवरत्न पुरस्कार’ (एप्रिल 2008)
17. पत्रकारिता व साहित्यासाठी प्रबोधनमित्र पुरस्कार, नाशिक (मे.2009)
18. इंदिरा गांधी पुरस्कार (मे 2009)
19. महाराष्ट्र गौरव पुरस्कार – आयआयटीतर्फे, मुंबई (ऑगस्ट 2009)
20 दीनमित्रकार मुकुंदराव पाटील पत्रकारिता पुरस्कार – नगर (डिसें.2009)
21. भारतरत्न डॉ.बाबासाहेब आंबेडकर लोकपत्रकारिता पुरस्कार, नागपूर (डिसेंबर – 2009)
22. आशादीप पुरस्कार, पनवेल (मार्च 2010)
23. पुणे रोटरी क्लबचा व्होकेशनल पुरस्कार (मार्च 2010)

(साहित्यनिर्मितीसाठी – 30)

1. `अनिष्ट प्रथा’ ग्रंथासाठी राज्य शासनाचा पुरस्कार. (मार्च – 1993)
2. `कुंभमेळा साधूंचा की संधीसाधूं’चा साठी म.सा.प.चा केशवराव विचारे पुरस्कार (मे. 1993)
3. `श्राध्द’ कादंबरीसाठी राज्य शासनाचा पुरस्कार.
4. `प्रथ ा अशी न्यारी’ ग्रंथासाठी महाराष्ट्र साहित्य परिषदेचा पुरस्कार.
5. `रंग माणसांचे’ कथासंग्रहासाठी मुक्त विद्यापीठाचा `बाबूराव बागूल’ पुरस्कार.(ऑक्टो.1997)
6. `रंग माणसांचे’ कथासंगऎहासाठी `ग.दि.माडगूळकर’ पुरस्कार.(ऑगस्ट 97)
7. लेखनाव्दारे प्रबोधन केल्याबद्दल `बंधुता’ पुरस्कार.(जून 97)
8. `रंग माणसांचे’ कथासंग्रहासाठी `वा.ना.पंडित’ पुरस्कार.
9. `रंग माणसांचे’ कथासंग्रहासाठी `कुसुमाग्रज’ पुरस्कार.
10. सांगाती साहित्य अकादमीचा साहित्य पुरस्कार, बेळगाव (मे.1999)
11. रंग माणसांचे कथासंग्रहासाठी `संत ज्ञानेश्वर’ पुरस्कार. (ऑगस्ट 2001)
12. परिवर्तनवादी साहित्य प्रबोधिनीतर्फे `परिवर्तनवादी कवी’ पुरस्कार.
13. `अस्वस्थ नायक` कादंबरीसाठी युगांतर प्रतिष्ठानचा `बंधुमाधव’ पुरस्कार. (जाने.2001)
14. `देवदासी आणि नग्नपूजा` पुस्तकासाठी लोकायत विचार मंचचा `लोकायत’ पुरस्कार.(मे 2001)
15. गजाआडच्या कविता या कैद्यांच्या संपादीत काव्यसंग्रहासाठी माचीगड (बेळगाव) येथील सुब्रह्मण्यम साहित्य अकादमीचा `श्री गणेश स्मृती’ पुरस्कार. (जानेवारी – 2003)
16. `वाट तुडवताना’ या आत्मचरित्राला `अस्मितादर्श’ वाड्मय पुरस्कार. (फेब्रुवारी2004)
17. `वाट तुडवताना’ या आत्मचरित्रासाठी राज्य शासनाचा वाडःमयनिर्मिती पुरस्कार.(डिसे.2005)
18. `वाट तुडवताना’ साठी शिवगिरीजा प्रतिष्ठाणचा कदम गुरूजी पुरस्कार, कुर्डूवाडी (डिसें.2004)
19. `आई समजून घेताना’ साठी स्वामीकार पुरस्कार, पुणे (एप्रिल 2008)
20. ‘नाशिक तू एक सुंदर कविता’ या खंडकाव्यासाठी शालिनी बनहट्टी पुरस्कार (मे.2009)
21. `आई समजून घेताना` साठी माने गुरूजी साहित्य पुरस्कार (डिसें.2006)
22. `जागतिकीकरणात माझी कविता’ या काव्यसंग्रहासाठी यशवंत मनोहर पुरस्कार (जून 2007)
23 `जागतिकीकरणात माझी कवितासाठी य. चव्हाण मुक्त विद्यापीठाचा विशाखा पुरस्कार (फेब्रु.2008)
24. क्रांतिअग्रणी पुरस्कार, क ुंडल (डिसें.2007)
25 `आई समजून घेताना’ साठी वाड्मयसेवा प्रकाशन पुरस्कार, नाशिक (मार्च 2009)
26. अक्षरगंध साहित्य पुरस्कार, प्रणव प्रतिष्ठाण, श्रीपूर, सोलापूर (डिसे.2007)
27. इस्लामपूर येथील जागर साहित्य पुरस्कार (फेब्रु.2008)
28. आचार्य अत्रे पुरस्कार – बेळगाव (ऑगस्ट – 2008)
29. `लढणार्‍यांच्या मुलाखतीसाठी राज्य शासनाचा डॉ.व्ही.बी.कोलते पुरस्कार (डिसें.2008)
30. कुसुमाग्रज साहित्य पुरस्कार, बोरीभडक, दौंड (मे 2010)

परदेश दौराः

1) जर्मनी, इंग्लंड, इटली, स्वीत्झर्लंड, हॉलंड, सिंगापूर, थायलंड, फ्रान्स देशांमध्ये अभ्यास दौरा.
2) मलेशियात झालेल्या जी-15 राष्ट्रांच्या बैठकीसाठी उपराष्ट्रपतींसमवेत दौरा. (3 नोव्हें.1997)
3) जर्मनीमध्ये झालेल्या जी-8 राष्ट्रांच्या बैठकीसाठी पंतप्रधानांबरोबर दौरा.(6 ते 9 जून 2007)
4) येत्करिनबर्ग, रशिया येथे झालेल्या ब्रिक परिषदेसाठी पंतप्रधानांसमवेत दौरा (16 व 17 जून 2009)
5) आण्विक परिषद-वॉशिंग्टन, ब्रिक व इब्सा परिषद, बाझील पंतप्रधानांसमवेत दौरा(10ते16एप्रिल 2010)
6) राष्ट्रपतींसमवेत चीन दौरा (26 ते 31 मे 2010)