भाषेची गंमत – ‘ बर्मगठिव्का ’

अलीकडेच सातार्ला ( साताऱ्याला ) जाण्याचा योग आला . इथेही मोबाईल ( इकडे शेल्फोन म्हणतात ) धारकांची वाढती संख्या सहज नजरेत भरण्यासारखी होती . ज्याला पाहावे त्याच्या  मोबाईल हाताला आणि हात कानाला . इथल्या शेल्फोनधारकांच्या संभाषणात ‘ बर्मगठिव्का ’ आणि ‘ बर्मगठिव्तो ’ हे दोन शब्द पुन : पुन्हा उच्चारले जात होते .

ऐकून ऐकून कान आणि मेंदूचं पार भेंडाळं व्हायला आलं , मात्र ‘ बर्मगठिव्का ’ ही काय भानगड आहे याचा मला काहीच उलगडा होत नव्हता . कुतुहलापोटी मी प्रत्येक शेल्फोनधारकाचे संभाषण अगदी जीवाचे कान करू न ऐकू लागलो . यातून एक गोष्ट मात्र फायद्याची ठरली ती म्हणजे मोबाईल फोनच्या संबंधित बऱ्याच इंग्रजी शब्दांच्या देशीकरणाच मला चांगलाच उलगडा झाला . खालच्या बाजारातून वरच्या बाजारापर्यंत फेरफटका मारताना ‘ बर्मगठिव्का ’ चा उलगडा होईपर्यंत जी जी संभाषणे मी ऐकली त्यातले काही तुकडे जरी आपण ऐकले तरी आपल्या शब्दसंचामध्ये नवीन शब्दांची नक्कीच भर पडेल . तर ऐकूया

संभाषण –

क : आर्कवा धर्न ट्राय कर्तोय तुजा आप्ला सार्खा आव्टाफकव्रेचज दाव्तोय . कंचा हाय तुजा ?
ख : माजा यार्टेल ( एअरटेल ). तुझा ?
क : माजा ब्येस्नेल ( बी . एस . एन . एल .) ( कव्हरेज या शब्दाला इकडे असंख्य पर्याय आहेत . कौरेच , कौरेज , कव्रेज , करवेज आणि कर्वेजसुद्धा .)
ख : आर्आता आमच्याकड आयडय़ान् वडाफोनचंबी टावरं झाल्याती . आन् रिंज ( रेंज ) बी बरी घाव्ते .
क : आता हा कंचा म्हंन्लास वडा क् काय त्ये .
ख : हौ ऽऽ वडा वडाच . आर्पय्ला आरिंज म्हंजी संत्र न्हव्तं का , मगं हुच (HUTCH) झालं . आनात्ता वडाफोन .

आणखी बरंच काही संभाषण होत असतं . त्यात अधूनमधून ‘ बर्मगठिव्का ’ व ‘ बर्मगठिव्तो ’ ही चालूच असतं . हात्तिच्यामाय्ला ’, ‘ च्या माय्ला ’ आणि ‘ चॅआय्ला अशा ठराविक शब्दांचा योग्य आणि अयोग्य ठिकाणी भरपूर वापर होत असतो . बाकी सर्व कठिण शब्दांचे अर्थ मी लावू शकत होतो परंतु हे ‘ बर्मगठिव्का ’ माझी पाठ सोडत नव्हतं . शेवटी न राहवून
एकाचं तोंड आणि फोन बंद झाला तेव्हा त्याला मुद्दामच विचारलं .

मी : हे ‘ बर्मगठिव्का ’ म्हंजे काय राव ?
नाना पाटेकरच्या स्टाईलमध्ये तो म्हणाला , ‘ भायर्न आलाय दिस्तासा .’
मी : हो , लातूरहून

मग विक्रम गोखलेच्या स्टाईलमध्ये त्याने मला समजावलं . ‘ बर्मगठिव्का ’ म्हंजी , बर ऽऽ मंऽग ऽऽ ठिवू ऽऽ क्का . म्हंजी फून ( फोन ) ठिवू ऽऽ क्काऽ ’

( हात्तिच्या मा .. माझ्या तोंडात आलंच होतं . मात्र ओठाबाहेर फुटू दिलं नाही .)

‘ बर्मगठिव्का च्या ’ गुंत्यातून एकदाचा मोकळा झालो . डोकं हलकं हलकं झालं . इतका साधा सरळ शब्द मला कळला कसा नाही .

— WhatsApp वरुन फॉरवर्ड झालेली गोष्ट