दिग्दर्शक,लेखक निर्माता रमेश सहगल

दिग्दर्शक, लेखक निर्माता रमेश सहगल यांचा जन्म २ मार्च १९१८ मुलतान येथे झाला.

रमेश सहगल जे इश्क पे जोर नहीं (१९७०), समाधी (१९५०) आणि शोला और शबनम (१९६१) साठी प्रसिद्ध होते. रमेश सहगल चित्रपट दिग्दर्शक होते तसेच त्यांनी निर्माता, कथा लेखक, संवाद लेखक आणि पटकथा लेखक म्हणूनही काम केले. त्यांनी बहुतांशी हिंदीत काम केले आहे. त्यांच्या प्रमुख कामांमध्ये रेल्वे प्लॅटफॉर्म (१९५५), शोला और शबनम (१९६१) आणि इश्क पर जोर नहीं (१९७०) यांचा समावेश आहे. रमेश सहगल यांनी ज्येष्ठ अभिनेते सुनील दत्त यांना “रेल्वे प्लॅटफॉर्म” (१९५५) चित्रपटात ब्रेक दिला तेव्हा सुनील दत्त रेडिओ सिलोनवर “लिप्टन की मेहफिल” शो होस्ट करत होते. सुनील दत्त दिलीप कुमार यांचा चित्रपट शिकस्त साठी मुलाखात घेताना, सुनील दत्त रमेश सहगल यांना भेटले, त्यांनी त्यांच्या व्यक्तिमत्त्वाने आणि रमेश सहगल यांना आवाजाने प्रभावित केले आणि त्यांना त्यांच्या आगामी चित्रपटात भूमिका देऊ केली. सुनील दत्त यांचे खरे नाव बलराज दत्त होते तत्कालीन ज्येष्ठ अभिनेते बलराज साहनी यांच्याशी नावाचा वाद टाळण्यासाठी रमेश सहगल यांनी नवोदित अभिनेत्यासाठी “सुनील दत्त” हे नवीन स्क्रीन नाव तयार केले. सहगल यांनी दत्तला त्याच्या पुढच्या चित्रपटाची ऑफर दिली आणि ३०० ₹ फी देण्याचे वचन दिले. रमेश सहगल यांचा प्रस्ताव मिळाल्यानंतर सुनील दत्त खूप आनंदी झाले. पण दुसऱ्याच क्षणी त्याला आईला दिलेले वचन आठवले. खरे तर सुनील दत्त यांच्या आईची इच्छा होती की त्यांनी आधी त्याचे शिक्षण पूर्ण करावे आणि नंतर अभिनयाच्या जगात यावे. त्रासलेला सुनील सहगलकडे गेले आणि म्हणाला, ‘माझ्या आईच्या वचनामुळे मी हा चित्रपट करू शकणार नाही’. सुनीलचे हे ऐकून सहगल खूप प्रभावित झाले आणि त्यांनी सुनील यांना मिठी मारली आणि सांगितले की ‘आधी तू तुझा अभ्यास पूर्ण कर मग तू चित्रपट सुरू कर’.१९५५ मध्ये सुनील यांनी रमेश सहगल यांच्या ‘रेल्वे प्लॅटफॉर्म’ या चित्रपटात काम केले. रमेश सहगल आणि नलिनी जयवंत यांनी चार चित्रपटांमध्ये एकत्र काम केले. रमेश सहगल यांचे २० जानेवारी १९८० रोजी निधन झाले.

संजीव वेलणकर पुणे.
९४२२३०१७३३