‘हनुमान जन्मोत्सव’ – भगवान हनुमानाच्या उत्सवाचा दिवस

‘हनुमान जन्मोत्सव’ हा एक महत्त्वाचा हिंदू सण आहे. भगवान हनुमान हा देवाचा भौतिक स्वरूपातील, माकडाच्या रुपातील हा अवतार. ‘हनुमान जन्मोत्सव’ हा हिंदू महिन्यातील चैत्र पौर्णिमेच्या दिवशी साजरा केला जातो.

इतिहास आणि महत्त्व:

‘हनुमान जन्मोत्सवा’ चा इतिहास प्राचीन हिंदू महाकाव्य रामायणकालातील आहे, रामायणात भगवान हनुमानाची प्रमुख भूमिका होती. भगवान हनुमान हे त्यांच्या सामर्थ्य, धैर्य, भक्ती आणि भगवान श्री राम यांच्यावरील निष्ठा यासाठी ओळखले जातात आणि ते निःस्वार्थी सेवेचे प्रतीक मानले जातात.

भगवान हनुमान आपल्या भक्तांचे सर्व वाईटांपासून संरक्षण करतात आणि त्यांना धार्मिकतेच्या मार्गावर मार्गदर्शन करतात. या दिवशी हनुमान मंदिरांना भेट देऊन, हनुमान चालीसा (भगवान हनुमानाची स्तुती करणारे स्तोत्र) चे वाचन करून आणि देवतेला मिठाई, फळे आणि फुले अर्पण करून हा सण मोठ्या उत्साहाने आणि भक्तीने साजरा केला जातो.

विशेषत: अडचणींचा सामना करणाऱ्या किंवा आध्यात्मिक मार्गदर्शनासाठी प्रयत्न करणाऱ्या भक्तांसाठी ‘हनुमान जन्मोत्सव’ हा महत्त्वाचा आहे, कारण श्रद्धाळूंचा असा विश्वास आहे की भगवान हनुमान त्यांच्या अडथळ्यांवर मात करून त्यांना यश आणि समृद्धीकडे नेण्यास मदत करतात.

२१ व्या शतकातही हनुमान जन्मोत्सवाचे महत्त्व पूर्वीसारखेच आहे. गेल्या काही शतकांमध्ये जग आमुलाग्र बदलले असताना, भगवान हनुमानाचे गुण, जसे की शक्ती, धैर्य, भक्ती आणि निस्वार्थीपणा, हे अजूनही महत्त्वाचे आहेत. हे गुण आपल्यात बाणवण्याचा श्रद्धाळू लोक प्रयत्न करतात.

आजच्या वेगवान आणि तणावपूर्ण जगात, ‘हनुमान जन्मोत्सव’ लोकांना त्यांच्या आध्यात्मिक कल्याणावर लक्ष केंद्रित करण्यासाठी प्रवृत्त करण्याचे काम करू शकते. तयाचप्रमाणे स्वतःशी पुन्हा कनेक्ट होण्याची आणि उच्च शक्तीकडून मार्गदर्शन घेण्याची संधी देते.

‘हनुमान जन्मोत्सव’ लोकांना सामुदायिक एकोपा आणि एकतेची भावना विकसित करण्यास देखील मदत करू शकतो, कारण हा एक असा सण आहे जो विविध पार्श्वभूमीतील लोकांना एकत्र आणतो. लोकांना एकत्र येण्यासाठी, त्यांचे अनुभव शेअर करण्यासाठी आणि त्यांच्या आध्यात्मिक प्रवासात एकमेकांना एकत्र करण्यासाठी हे एक व्यासपीठ म्हणून काम करू शकते.

सेवा, नि:स्वार्थीपणा आणि भक्ती यांच्या महत्त्वावर भर देणारी भगवान हनुमानाची शिकवण लोकांना इतरांप्रती अधिक दयाळू बनण्याची आणि त्यांची काळजी घेण्यासाठी प्रेरित करू शकते. अनेक प्रकारच्या संकटांनी आणि संघर्षाने ग्रस्त असलेल्या या जगात, ‘हनुमान जन्मोत्सव’ प्रेम आणि एकतेच्या शक्तीची आठवण करुन देतो.

– संजय देशमुख
माजी कुलगुरु
मुंबई विद्यापीठ

मुळ इंग्रजी लेखाचा FontFreedom Smart 2021 मधील AI वापरुन केलेला स्वैर मराठी अनुवाद…