इम्युनिटी अनलिमिटेड

तिनं कटिंगचा ग्लास त्याच्यासमोर आदळला .
” हा चहा सातव्यांदा आणलाय , आता नाही म्हणालास तर…”
” सातव्यांदा ? मग माझ्या कसं लक्षात नाही आलं ? मग अगोदरच्या चहाचं काय झालं ?”
” आम्ही प्यालो .”
सगळे एका सुरात ओरडले .
” हरकत नाही , पण आता एक काम करा , सगळ्यांनी निघा इथून . शौनक , तू आजोबांकडे जायचं आहेस त्यांच्यासाठी वर्तमानपत्र घेऊन , आणि त्यातल्या निगेटिव्ह बातम्या वाचून दाखवू नकोस .आभा तुला सिस्टरच्या घरी जायचंय , केक घेऊन . त्या नर्स आहेत , आज कदाचित त्यांची ड्युटी वाढण्याची शक्यता आहे . मालन , आजींसाठी काहीतरी घेऊन जा खायला , आजतरी त्या काही खातात का बघ . तुझं संभाषण कौशल्य पणाला लाव . मोन्या , तुला आज नकला करून दाखवायच्या आहेत नाना नानी पार्क मध्ये , पण तिथल्या व्हीलचेअर वरच्या आजोबांचा हात हातात घे . त्यांच्या डोळ्यात पाणी येणार नाही , याची काळजी घे . जगन , तू जिथं जाणार आहेस ,त्या अपार्टमेंटमध्ये चार जण पॉझिटिव्ह आहेत , त्या चारही जणांचे जेवणाचे डबे , त्यातलं अन्न गरम असेपर्यंत नेऊन दे . विन्या , त्या टीपॉय वर सामोसे , वडापाव आणि पाण्याच्या बाटल्या आहेत , सगळ्या ऍम्ब्युलन्स मधल्या ड्रायव्हर्सना आणि स्मशान ड्युटी लागलेल्या सगळ्यांना दे आणि स्मशानात काम करणाऱ्या दादांना पण दे .कुणीही भुकेला राहता कामा नये . आता कोण राहिलं ? इरा , तुला दिलेल्या एरियातील हॉस्पिटलच्या बाहेर कुणी भांबावलेले , राहण्याची सोय नसलेले असे कुणी असतील तर त्यांची विचारपूस करून व्यवस्था कर , काही अडचण आली तर कॉल कर . नरेश तुझे पोलीस तुझी वाट पाहत असतील , त्यांना जेवणाचे पॅक नेऊन दे .”
” आणि तू काय करणार ? किमान तो चहा तरी पी .” आभा म्हणाली.

त्यानं चहा संपवला .

” – आणि कुठे कसं जायचं , आवश्यक ते फोननंबर्स अशी सगळी माहिती त्या टेबलावरच्या रजिस्टर मध्ये आहे . आणि हो , प्रत्येकाच्या नावाचं एक एक पाकीट ठेवलंय , त्यात खर्चासाठी लागणारी रक्कम आहे .ती कम्पलसरी घ्यायची आहे .”
” पण तू काय करणार आहेस , ते नाही सांगितलंस .”

” मी ? ”

तो गप्प झाला .
त्याच्या डोळ्यातून टचकन पाणी आलं .
त्यानं ते वाहू दिलं .
” सॉरी वेदांत , आभानं असं विचारायला नको होतं , मी तिला सांगतो , ती नवखी आहे , उत्साहाच्या भरात विचारून गेली .”
जगननं त्याच्या खांद्यावर हात ठेवला .
” आम्हाला माहित्येय तू कुठे जाणार आहेस . ”
” ए चला रे , उशीर नको व्हायला .”

– सगळे निघाले .
आभा दारातून परत आली .
” सॉरी , माझं चुकलं ”
” इट्स ओके , चलता है , ”
त्यानं डोळे पुसत आंगठा उंचावला .
ती बाहेर गेली .

त्यानं मोबाईल हाती घेतला . आणि व्हॉटसअपवर मेसेज टाइप करू लागला …
” मित्रांनो , आभार नाही मानत मी तुमचे , पण कृतज्ञता व्यक्त करतो . तुम्ही आहात म्हणून इम्युनिटी अनलिमिटेड ला अर्थ आहे . थँक्स !”
मेसेज फॉरवर्ड करून तो उठला .
पुन्हा बसला .
समोर भिंतीवर आजीआजोबांचं छायाचित्र होतं .
त्यानं मनोमन नमस्कार केला .
आणि हृदयात कळ उठावी , तसा आभाचा प्रश्न मनात कल्लोळ माजवून गेला .
” तू काय करणार आहेस , ते नाही सांगितलंस …”

काय सांगायचं ?
लहानपणी आईवडील गेल्यावर आजीआजोबांनी वाढवलं ते सांगायचं ?
की आजीआजोबांचा , दोघांचाही कोरोनाचा पॉझिटिव्ह रिपोर्ट मिळाल्यावर बेड्स मिळाले नाहीत , ऑक्सिजन मिळाला नाही , ते सांगायचं ?
की ज्यावेळी ते तडफडत होते तेव्हा आपण मदत करू शकलो नाही हे सांगायचं ?
की खूप पैसे जवळ असूनही शेवटच्या क्षणी त्यांच्याशी बोलायला , विचारपूस करायला आपल्याला जमलं नाही , शासकीय व्यवस्थेनं ते करू दिलं नाही , हे सांगायचं ?
की अंत्यदर्शनाऐवजी दोघांची डेथ सर्टिफिकेट्स तेव्हढी मिळाली , हे सांगायचं ?

— विचार करकरून त्याच्या डोक्याचा भुगा झाला होता .

आजीआजोबांना कुठं अग्नी दिला असेल ते माहीत नसल्यानं त्यानं स्मशानात अंदाजानं एका जागेसमोर उभं राहून हात जोडले .
आणि जड पायानं परत फिरला .

थ्री बेडरूम किचनची मोठाली जागा त्याच्या अंगावर आली .
तो मटकन खाली बसला .

आजीआजोबांच्या छायाचित्राकडे बघताना त्याला काहीतरी वेगळं जाणवू लागलं .

शेवटच्या दिवसात आजी आजोबांना काय वाटलं असेल ?
त्यांची विचारपूस कुणी केली असेल का ?
कुणी बोललं असेल का त्यांच्याशी ?
त्यांना वेळेवर जेवण मिळालं असेल का ?
तडफडत असताना माझ्या आठवणीनं हळवे झाले असतील का ?
आपण तरी ऑफिस टूर साठी जायलाच हवं होतं का ?
त्या सात आठ दिवसात सगळ्या भावविश्वात एवढी उलथापालथ …?

सगळं चुकलंच म्हणायचं आपल्या कडून .

तो मनानं विदीर्ण झाला . खचला .

पुढच्या आठदहा दिवसात तो वेड्यासारखा फिरत होता .
हॉस्पिटल्स .
स्मशानं.
ऍम्ब्युलन्स च्या जागा .
डॉक्टर्स , नर्सेस , सगळे कर्मचारी , पोलीस …
सगळ्यांना भेटत होता …

सगळ्यांचं एकच म्हणणं .
सगळ्यांनी इम्युनिटी पॉवर वाढवली पाहिजे .
अन्न चांगलं हवं .
हवा शुद्ध हवी .
औषधं मुबलक हवीत .
शरीरापेक्षा मनानं पॉझिटिव्ह व्हायला पाहिजे .
आणि सर्वांनी संवाद वाढवला पाहिजे .

– ऍम्ब्युलन्स च्या एका ड्रायव्हरनं एकच वाक्य ऐकवलं .
तो म्हणाला ,
” विचारपूस करणारा कुणी असला की आम्हा सगळ्यांना बळ मिळतं . आणि माणूस कितीही आजारी असला तरी तो बरा होऊ शकतो .”

तो चक्रावला .
त्याच्या डोक्यात लख्ख प्रकाश पडला .
तो तसाच घरी आला .
आणि त्याच्या डोक्यात अफलातून कल्पना आली .
त्याक्षणी त्यानं नोकरीचा राजीनामा पाठवून दिला , मेलनं .

आणि नव्या उपक्रमाची सुरुवात केली , इम्युनिटी अनलिमिटेड , या नावानं .
पुढच्या काही दिवसात तो पुन्हा सगळीकडे हिंडत राहिला .
आपल्यासारखे अनाथ झालेले शोधत राहिला .
त्यांच्या मनात तो उतरू लागला .
एकाचे दोन , दोनाचे सहा व्हायला वेळ लागला नाही .
काय करायचं ते स्पष्ट होतं .
पैशांचा प्रश्नच नव्हता त्याला .

संवाद साधायचा .
विचारपूस करायची .
कसलीही अभिलाषा न ठेवता , इम्युनिटी पॉवर वाढवण्यासाठी जेजे करता येईल ते करायचं .

आजी आजोबांना हीच श्रद्धांजली !

त्याला हवा तसा ग्रुप मिळाला आणि अल्पावधीत रिझल्ट्स मिळायलाही लागले .
दिवसेंदिवस ग्रुपमध्ये वाढ होत होती आणि अनेक ठिकाणाहून वाट पाहिली जात होती .

– तो उठला .
आभाच्या प्रश्नानं उठलेलं वादळ शमलं होतं .

त्यानं बॅग उचलली .
त्या बागेत असंख्य खेळणी , वैविध्यपूर्ण खाऊ , गोष्टीची पुस्तकं आणि बरंच काही होतं .

अगदी लहान वयात आईवडिलांचं छत्र हरपलेली अनेक बाळं , त्याची वाट पाहत होती .

डोळे पुसून , आजी आजोबांच्या छायाचित्राला नमस्कार करून तो बाहेर पडला …

— डॉ. श्रीकृष्ण जोशी, रत्नागिरी
९४२३८७५८०६