शिवाजी महाराजांच्या काळात स्वराज्याचा जवळपास २५ देशांशी व्यापारी संबंध आलेला दिसतो. ते पंचवीस व्यापारी व त्यांचे देश पुढील प्रमाणे
१) फिरंगी- क्रिस्त- किरिस्ताव- पोर्तुगीज- पोर्तुगाल
२) इंगरेज- इंग्रज -इंग्लंड
३) वलंदेज- डच- हॉलंड
४) फरांसिस- फ्रेंच- फ्रांस
५) दिनमार्क- डिंगमार- दीडमार- डेन्मार्क
६) निविशयान- नॉर्वेजिअन- नॉर्वे
७) ग्रेग- यवन-ग्रीक
८) लतियान- लॉटीअन- तलियना- इटालियन
९) यहुदीन- ज्यू
१०) कसतल्यान-शंटलंडियन
११) विअज- वेनेशिअन
१२) सुवेस- सुईस- स्विस
१३) प्रेमरयान- पोमॉरॉनिअन
१४) जनामारी – जर्मन
१५) अरमान- अर्मानिअमी
१६) रुमियान- रुन- तुराणी- तुर्की- रुमानिअन
१७) हबसी- शिद्दी- अबिसिनिअन
१८) इस्तंबील- इस्तंबुल
१९) चीन- चिनदेशिय
२०) इराणी- इराणदेशीय
२१) मोरस- मॉरिशदेशीय
२२) आफरीदी- आफ्रिका खंडातील
२३) उमर- उरुस- रुशन- रशियन
२४) रबातियन- जॉर्डन
२५) अस्पिहानी- स्पॉनिउडस- स्पेनदेशीय
याचप्रमाणे भारतातील पाच प्रदेशातील व्यापार्यांचा महाराजांशी व्यापार झालेला दिसतो.
१) ब्रह्येय- ब्रह्मदेश
२) सिंध- सिंधी
३) सुस्त- सूरत- गुजराथी
४) नाग- आसामी
५) नायर- केरळ
संदर्भ- शिवकालीन महाराष्ट्र
(डॉ. अ.रा. कुलकर्णी)
Leave a Reply