पद्य आणि मृत्युविचार : भाग-६ / ११

बांगला (बंगाली) काव्य :

साहित्याचा नोबल पुरस्कार-प्राप्त गुरुदेव रवीन्द्रनाथ ठाकुर (टागोर) यांच्या एका बंगाली कवितेचें हें भाषांतर पहा –

Death is not

Extinguishing the light ;

It is only putting out the lamp

Because the dawn has come.

 

त्यांच्याच, एका अन्य, ‘Death’ नांवाच्या कवितेचा अंश पहा –

O thou the last fulfilment of life

Death, my Death, come and whisper to me.

–

काझी नझरुल इस्लाम यांच्या कांहीं काव्यांशांचें हें भाषांतर पहा –

And so you suffered more than us

when the time came

to say goodbye and depart,

Through timeless acquaintance

you had become one of our own.

Now in our million bleeding hearts

you will forever live as a tender grief.

जरी काव्यात गांधीजींचा नांवानें उल्लेख नाहीं, तरी, हें  त्यांच्या निर्गमनाला उद्देशून म्हटलें असावें, असें दिसतें.

 

नझरुल इस्लाम यांच्या काव्याची आणखी कांहीं उदाहरणें – ( भाषांतर ) –

Let them conquer death

and glow with the fire of an undying faith.

–

I am alone in the midst of all

which is why I long to see you

death, too, reckons none barring you.

–

Where a lotus with a hundred petals

is cut into a hundred pieces by

the stroke of a tyrant ..

हें काव्य पोर्ट ब्लेअरमधील काळ्या पाण्याची शिक्षा झालेल्या कैद्याच्या संदर्भात आहे. त्यामुळे कमळाचे तुकडे तुकडे होण्याची प्रतिमा मनाला स्पर्शून जाते.

*

पंजाबी काव्य :

साहित्य अकादेमी पुरस्कार तथा ज्ञानपीठ पुरस्कार-प्राप्त अमृता प्रीतम पंजाबीतील श्रेष्ठ साहित्यिका होत्या. त्यांनी पंजाबी, हिंदी, उर्दूमध्ये लेखन केलें आहे.त्यांच्या एक कथेतील मृत्यूचा उल्लेख पहा –

‘… “इस वक़्त जा सकते हो । चार बजे शव-यात्रा के लिए आ जाना ।’’  लगा – एक मृत देह के सिरहाने जल रहे दीये की बाती की तरह, मैं भी चुपचाप जल रहा था…’  .

 

त्यांच्या दोन कवितांच्या अंशांचें  हें भाषांतर पहा –  

Gunshot –

if it strikes me in Hindi

it strikes again in Prague.

A little smoke flocks up

and my ‘me’ dies like an eighth-month child.

–

Virgin 

…. Oh God !

Was the bridal chamber so dark

I could not tell the one I was to slay

from the one I did in fact kill !

*

डोगरी काव्य  :

डोगरी ही जम्मूभागातील भाषा आहे. या भाषेतील, पद्मा सचदेव या एक श्रेष्ठ कवयित्री आहेत ; व त्या डोगरीरोबरच हिंदीतही लेखन करतात. त्याच्या एका काव्यांशाचें भाषांतर पाहूं या –

A hand reached out

Of a freshly dug grave

I thought nothing

Of the claw.

It was the scent of the earth

That conquered me.

*

गुजराती काव्य :

आधुनिक गुजराती काव्यातील कांहीं उहाहरणें –

रक्त प्यासी भीडनो हिस्सो न बनवा

मानवीमांथी परत वानर थयो छुं .

• हेमांग नायक

–

ज्यारे हुं आ दुनिया छोडी जईश

त्यारे तमारा दिलमां रुदन बनीने आवीश .

• जसवंत पी. वसा

*

कोंकणी काव्य :

ख्रिस्ती मिशनर्‍यांनी वराच काळ कोंकणीतून लिखाण केलेलें आहे (रोमन लिपीतून). आधुनिक काळात, विशेष करून गोवा-मुक्तीनंतर कोंकणीतून बरेंच लिखाण झालेलं आहे, गोव्यातच नव्हे, तर इतर कोंकणीभाषी भागातसुद्धा (विशेषत: देवनागरी लिपीतून). बाकीबाब बोरकर ( बा. भ. बोरकर ) हे जसे मराठीतील श्रेष्ठ कवी आहेत, तसेच ते त्यांची-मातृभाषा कोंकणीचेही श्रेष्ठ कवी आहेत.  त्याच्या कांहीं (मराठी) कवितांचे अंश इतरत्र दिलेले आहेतच.

 

एक अन्य कवी  R. S. Bhaskar यांच्या एका कोंकणी कवितेचा हा अंश पहा – ( भाषांतर )  –

Blood flowed
The doll must have suffered pain
One piece to the other
Longed to be joined.
This one is a clay doll
It is the embodiment of the Mother.

मातीच्या बाहुलीचा उल्लेख आपल्याला विशेष जाणवतो.

*

(पुढे चालू) —

— सुभाष स. नाईक
Subhash S. Naik