सुवेळा माची-किल्ले राजगड-सह्याद्री-दख्खनचं पठार-महाराष्ट्र

महाराष्ट्र दिनाच्या हार्दिक शुभेच्छा
कामगार दिनाच्या हार्दिक शुभेच्छा …!

सुवेळा माची-किल्ले राजगड-सह्याद्री-दख्खनचं पठार-महाराष्ट्र
(पलीकडे दूरवर दिसतंय ते दृश्य रणवीर येसाजी कंक यांच्या भुतोंडे गावातील ‘कंकसागर’ तलावाचं)

किल्ले राजगडाच्या सगळ्यात उंच असलेल्या (डोंगरावर डोंगर असलेल्या) बालेकिल्ल्यावरून दिसणारं सह्याद्रीचं हे आगळंवेगळं रूप. सह्याद्रीची सगळी राकटता, बुलंदी दर्शवणारं. मराठी मनाला अक्षरशः वेड लावणारं. त्याची छाती अभिमानाने फुलवणारं. त्याचं रक्त-ऊर्जा उफाळून आणणारं. प्रत्येक मराठी मनाने आयुष्यात एकदा तरी किल्ले राजगडाच्या बालेकिल्ल्यावरून सह्याद्रीचा हा अनोखा नजारा बघावा. तिथल्या भरारा वाऱ्यात दिसणारं सह्याद्रीचं पिळदार, सडसडीत आणि काळंकभिन्न रूप अक्षरशः आपली नजर दिपवून टाकतं. इथूनच महाराजांना आणि मराठी पवित्र मातीला मनस्वी मुजरा करावा आणि धन्य व्हावं… आणि हे रूप बघितल्यावर कविवर्य वसंत बापट यांची कविता वाचावी. कविता वाचतांना मग आपलं मन नक्कीच भरून येईल. छाती अभिमानाने फुलेल. डोळ्यातून आपल्या या भूमीविषयी अतोनात प्रेम दाटून येईल … डोळ्यातून आनंदाने अश्रू व्हायायला लागतील…. आणि आपसूकच ईश्वराला मनापासून प्रार्थना केली जाईल … जर का पुढचा जन्म मिळणार असेल तर तो याच भूमीत … मराठी म्हणूनच मिळावा …. सगळी कविता जरूर वाचा … आपल्या मुलांना वाचून दाखवा … हा फोटो दाखवा …… अगदी या सध्याच्या अस्मानी संकटावर देखील आम्ही मरहट्टे नक्कीच आमच्या बुद्धीने-धैर्याने मात करून आमचा भगवा अभिमानाने-आनंदाने फडकवत ठेवणार आहोत, यात तिळमात्र शंका नाही …. घाबरण्याचं बिलकुल कारण नाही … सावध रहा … नजर … डोळे … बुद्धी उघडी ठेवा … ऊर्जा तर खूप आहेच … आपण या संकटावर नक्कीच मात करणार आहोत…. सह्याद्रीतला भरारा वारा परत त्याच त्वेषात वाहणार आहे … बोला … हर हर महादेव …. जय महाराष्ट्र …

ही कविता आपल्या सगळ्यांनाच लहान असल्यापासून माहिती आहे. मात्र सर्वसाधारणपणे यातलं पाहिलंच कडवं आपण इतकी वर्ष लक्षात ठेवलेलं आहे. कविवर्य वसंत बापट यांची ही संपूर्ण कविता आपण शक्यतो कधी वाचलेली नसते. मा. मधू दंडवते यांनी लिहिलंय की हिमालयाच्या भव्यतेचे पोवाडे गाणारे वसंत बापट आपले पाय मात्र सह्याद्रीच्या काळया फत्तरावर भक्कमपणे रोवून म्हणतात …. भव्य हिमालय तुमचा अमुचा केवळ माझा सह्यकडा ….

---

केवळ माझा सह्यकडा …

भव्य हिमालय तुमचा अमुचा केवळ माझा सह्यकडा
गौरीशंकर उभ्या जगाचा, मनात पूजिन रायगडा
तुमच्याअमुच्या गंगायमुना, केवळ माझी भिवरथडी
प्यार मला हे कभिन्न कातळ, प्यार मला छाती निधडी
मधुगुंजन लखलाभ तुम्हाला, बोल रांगडा प्यार मला
ख्रिस्त बुद्ध विश्वाचे शास्ते, तुकयाचा आधार मला
धिक तुमचे स्वर्गही साती
इथली चुंबिन मी माती
या मातीचे कण लोहाचे, तृणपात्यांना खड्गकळा
कृष्णेच्या पाण्यातुन अजुनी वाहतसे लाव्हा सगळा …..

कबीर माझा, तुलसी माझा, ज्ञानेश्वर परि माझाच
जयदेवाचा जय बोला परि माझा नाम्याचा नाच
जनीं जनार्दन बघणारा तो ‘एका’ हृदयीं एकवटे
जनाबाइच्या ओवीमध्ये माझी मजला खूण पटे
इंद्रायणिच्या डोहामधली गाथा ओली ती ओली
ती माझी मी तिचाच ऐशी जवळिक कायमची झाली
भक्तीचा मेळा दाटे
चोख्याची पैरण फाटे
निर्गुण मानवतेची पूजा करणारे करू देत भले
माझ्यासाठी भीमाकाठीं भावभक्तीची पेठ खुले ….

रामायण तर तुमचेमाझे भारत भारतवर्षाचे
छत्रपतींची वीरकहाणी निधान माझ्या हर्षाचे
रजपूतांची विक्रमगाथा तुमच्यापरि मजला रुचते
हृदयाच्या हृदयात परंतू बाजी बाजीची सुचते
अभिमन्यूचा अवतारच तो होता माझा जनकोजी
दत्ताजीचे शेवटचे ते शब्द अजुनी हृदयामाजीं
बच जायें तो और लढें … पाउल राहिल सदा पुढे
तुम्हास तुमचे रुसवे फुगवे घ्या सगळा नाजुक नखरा
माझ्यासाठी राहील गांठीं मरहट्टयाचा हट्ट खरा …

तुमचे माझे ख्याल तराणे, दोघेही ऐकू गझलां
होनाजीची सोनलावणी वेड लावते परि मजला
मृदंग मोठा सुमधुर बोले, मंजुळ वीणा अन मुरली
थाप डफाची कडाकडता परि बाही माझी फुरफुरली
कडाडणारा बोल खडा जो दरीदरीमधुनी घुमला
उघडुनि माझ्या हृदयकवाडा तोच पवाडा दुमदुमला
तटातटा तुटती बंद … भिवईवर चढते धुंद
औट हात देहात अचानक वादळ घुसमटुनी जाते
उचंबळे हृदयात पुन्हा ते इतिहासाशी दृढ नाते ….

कळे मला काळाचे पाउल द्रुत वेगाने पुढति पडे
कळे मला क्षितिजाचे वर्तुळ क्षणोक्षणीं अधिकचि उघडे
दहा दिशांचे तट कोसळले, ध्रुव दोन्ही आले जवळी
मीही माझे बाहू पसरून अवघ्या विश्वातेँ कवळी
विशाल दारे माझ्या घरची खुशाल ही राहोत खुली
मज गरिबाची कांबळवाकळ सकलांसाठी आंथरली
मात्र भाबडया हृदयात .. तेवत आहे जी ज्योत
ती विझवाया पहाल कोणी मुक्त करुनि झंजावात
कोटि कोटि छात्यांचा येथे कोट उभारू निमिषात …

– कविवर्य वसंत बापट यांची कविता

— © प्रकाश पिटकर