काही दिवसांपूर्वी सिव्हिल हॉस्पिटलच्या आवारात एका अनोळखी माणसाने मला थांबवलं . म्हणाला ,
” तुम्ही मला ओळखत नाही पण मी ओळखतो तुम्हाला लेखक म्हणून . माझी एक उत्सुकता आहे की वेबसिरीज कशा तयार करतात ? कारण मी सर्व प्रकारच्या मराठी चॅनल्सवरच्या मालिकांचा धसका घेतला आहे . आणि त्या मालिका बघून मराठी प्रेक्षक आत्महत्या करण्यापूर्वी त्यांच्यासमोर मला वेबसिरीज सादर करायच्या आहेत .”
मुळात मी त्यांना ओळखत नव्हतो . पण त्यांच्या धारिष्ट्याची गंमत वाटली . सहसा सिव्हिल मध्ये गेल्यावर लांब चेहरे , चालण्याची घाई , शोधक नजरा आणि कोरोनाची दहशत असं चित्र असतं .
पण त्यांना वेगळीच उत्सुकता होती .
मला माहीत नाही असं सांगून मी वेळ मारून नेली .
पण मनात मात्र किडा वळवळत राहिला .
हे वेबसिरीज काय प्रकरण आहे ? त्याची उत्सुकता एवढी का असते ?
या वेबसिरीज मोठ्या पडद्यावर का दाखवत नाहीत ?
केवळ मोबाईल आणि स्मार्ट टीव्हीवर त्या पाहणं आवश्यक का असतं ?
असे असंख्य प्रश्न माझ्या इवल्याशा मनाचे भुस्कट पाडू लागले .
मग नेहमीचं तंत्र उपयोगात आणलं .
गुगल धुंडाळलं .
पण मनासारखी उत्तरं मिळाली नाहीत .
मग मुलांना म्हटलं , माझा आहे तो टीव्ही फार खर्च न करता स्मार्ट करून द्या .
आणि गंमत म्हणजे टीव्ही स्मार्ट झाला आणि अहो आश्चर्यम !
कुठल्या कुठल्या कंपन्यांनी निर्माण केलेल्या वेबसिरीज धडाधड पडद्यावर येऊ लागल्या .
सिझन वन , सिझन टू …
म्युझिक सिस्टिमवर त्या ऐकतांना आणि पाहतांना चक्क मल्टिफ्लेक्स वर चित्रपट पाहतोय असं फिलिंग येऊ लागलं .
हां . आता त्या आवाजाच्या व्हायब्रेशन मुळं घरातले काचेचे ग्लास पडून फुटू लागले . खिडक्यांच्या काचा फुटू लागल्या .
आणि रस्त्यावरून जाणारे येणारे आवर्जून आमच्या घराकडे पाहत जाऊ लागले .
मध्येच बॉम्ब फुटल्याचा आवाज घुमला की रस्त्यावरून बेसावध जाणारा बाईकवाला दचकून खाली पडू लागला .
हे सगळं सोडा , पण त्यामुळं माझ्या हाताशी वेबसिरीजची रेसिपी आली .
अगदी कुठलंही मानधन न घेता , उदार अंतःकरणानं , मी ती सर्वांसाठी पाठवत आहे .
वैधानिक इशारा:
या रेसिपीमुळं कुणाचं मनःस्वास्थ्य बिघडलं , घरात भांडणं होऊ लागली , लहान पिढी आणि तारुण्यातली पिढी वाया जाऊ लागली , संस्कृती नष्ट होऊ लागली , शिक्षणावर कुणी पाणी सोडलं , समाजात अनाचार , अत्याचार होऊ लागला , सगळ्या प्रकारचं प्रदूषण होऊ लागलं तर त्याला लेखक जबाबदार नाही !
तर आता आपल्या मूळ विषयाकडे .
वेबसिरीज का बनवायची ?
वेबसिरीजवर कुठल्याही प्रकारचं सेन्सॉर बंधन नसल्यामुळं मुक्त आविष्कार स्वातंत्र्य घेता येतं .
वाङ्मयातील हिंसा म्हणून ज्याला आजपर्यंत हिणवलं गेलं , त्या शिव्यांना समाजाश्रय , राजाश्रय देता येतो .
अत्यंत गलिच्छ प्रकारच्या शिव्या ( अ ते ह पर्यंतच्या ) या सांस्कृतिक वारसा म्हणून भावी पिढ्यांपर्यंत पोहोचवता येतात .
किळसवाण्या शृंगाराला कलात्मक असे नाव देऊन ते काम करणाऱ्या अभिनेता आणि अभिनेत्रींना पैसे , प्रसिद्धी आणि जगभर हिंडण्याची मुभा मिळते .
आंतरराष्ट्रीय राजकारण , भारतीय राजकारण , दहशतवाद्यांचे राजकारण , कौटुंबिक राजकारण महाविद्यालयीन राजकारण असे राजकारणाचे अनेक पैलू उलगडता येतात .
परदेशातील स्थळे , वेगवेगळी अत्याधुनिक शस्त्रे , विविध वस्त्रालंकार , फॅशन्स हे विनासायास दाखवता येते .
आपण सर्वच बाबतीत सजग होऊन जातो .
अशी काही उद्दिष्टे समोर ठेवावी लागतात .
आता रेसिपी लक्षात आली असेल .
प्रथम प्रचंड पैसा विनातक्रार देईल असा निर्माता , प्रॉडक्शन हाऊस शोधायचे .
त्यांच्या ‘ सगळ्या ‘ अटी मान्य करणारे नट नट्या आणि इतर सहकारी शोधायचे .
शूटिंगसाठी वेगवेगळे स्पॉट शोधायचे .
दारू , सिगरेट , सगळ्या प्रकारची ड्रग्स उपलब्ध होतील आणि कथानकासाठी त्याचा वापर करता येईल असे कथानक शोधायचे .
दर एका मिनिटाला रक्ताची थारोळी , दर दुसऱ्या मिनिटाला प्रचंड वेगाने जाणारी वाहने , दर तिसऱ्या मिनिटाला अक्सिडेंट , दर चौथ्या मिनिटाला अघोरी शृंगार , दर पाचव्या मिनिटाला शिव्यांचा भडिमार , दर सहाव्या मिनिटाला गूढ जागेतून कॅमेरा फिरवणे , दर सातव्या मिनिटाला भावनिक प्रसंग रचणे , दर आठव्या मिनिटाला राजकारण , दर नवव्या मिनिटाला कौटुंबिक ओलाव्याची फोडणी आणि दर दहाव्या मिनिटाला तत्वज्ञान अशा फ्रेमची मांडणी करायची .
ती पहिली दहा मिनिटे संपली की पुन्हा त्याच क्रमाने पुन्हा फ्रेम मांडायच्या . त्यात किरकोळ बदल करायचा .
वेबसिरीज पाहणाऱ्याला विचार करू द्यायचा नाही आणि तो विचार करतोय असे वाटले तर हृदयाचे ठोके बंद पडतील असे पार्श्वसंगीत हाणायचे .
नऊ दहा भागांचा एक सिझन बनवायचा , त्याच्या शेवटी दुसऱ्या सिझनचं संसूचन करायचं आणि दुसऱ्या सिझनची मालिका सुरू करायची .
त्या दरम्यान अतिशय बटबटीत , कथानकाशी संबंधित असो नसो असे टीझर बनवायचे , प्रोमोज बनवायचे आणि ते वेगवेगळ्या चॅनल्सच्या माध्यमातून प्रेक्षकांवर आपटायचे .
त्यांची उत्सुकता चाळवायची .
एवढं करून अपेक्षित प्रतिसाद नाही मिळाला तर वेगवेगळ्या धर्मांत संघर्ष होईल असे प्रसंग रचून , त्याचा प्रपोगंडा करायचा , आणि मग समाजात , समाजमाध्यमात , न्यूज चॅनल्सवर चर्चा सुरू झाली की वेबसिरीज गाजते आहे असा स्वतःच धांडोरा पिटायचा .
बस !
ही वेबसिरीजची रेसिपी !
सुरुवातीला वैधानिक इशारा दिला आहे , तो पुन्हा देत नाही , तो पुरेसा आहे .
पण एक खात्री आहे , तुम्ही नक्की वेबसिरीज बनवू शकाल .
अगदी मोबाईलवर सुद्धा !
चला तर , लॉकडाऊनच्या बंधनात टाईमपास करू या .
तुमच्या जबाबदारीवर !
तुमची वेबसिरीज , तुमची जबाबदारी !!
आणि हो , सिव्हिल हॉस्पिटलमध्ये भेटलेले ‘ ते’ तुम्हाला कुठे भेटले तर सांगा , म्हणावं , वेबसिरीजची रेसिपी तयार आहे .
– डॉ . श्रीकृष्ण जोशी , रत्नागिरी .
———-
रेसिपी आवडल्यास सर्वांना पुढे पाठवायला हरकत नाही , अर्थात नावासह !
एक भयानक वास्तव न घाबरता आपण मांडले आहे ! आजकाल कुणाच्याही भावना दुखावणार नाहीत याची फार काळजी घ्यावी लागते. बिभत्सता ही कडवी झाली आहे.आपण कुठे चाललो आहोत याचे हे विदारक चित्रण तुम्ही केले आहे. खूप छान !